ارزیابی تحمل تنش خشکی ژنوتیپ‌های چغندر قند (.beta vrulgaris l) در روش‌های آبیاری جویچه‌ای و قطره‌ای نواری (تیپ)

به منظور ارزیابی ژرم پلاسم چغندر قند و شناسایی ژنوتیپ های متحمل به تنش خشکی، نیاز به روش های دقیق اعمال تنش است. بدین منظور در یک آزمایش مزرعه ای هشت تیمار آبیاری در کرت های اصلی و چهار ژنوتیپ چغندر قند ژنوتیپ شامل 7112، bp کرج، bp مشهد و bp (i13×a37.1) کرج در کرت های فرعی، به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار و در دو سال (1386 و 1387) در کرج مورد ارزیابی قرار گرفتند. تیمارهای آبیاری با دو روش آبیاری جویچه ای و قطره ای نواری (تیپ) بعد از 80، 130 و 180 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس a (شش تیمار) همراه با دو تیمار آبیاری قطره ای نواری بعد از 30 میلی متر تبخیر در دو سطح تامین 100 و 75 درصد تامین نیاز آبی گیاه، اعمال شدند. نتایج نشان داد که تفاوت بین تیمارهای آبیاری برای عملکرد ریشه، عملکرد شکر و درصد قند ریشه معنی دار بود. کمترین عملکرد ریشه به ترتیب در تیمارهای آبیاری قطره ای نواری بعد از 130 میلی متر تبخیر (41.2 تن در هکتار) و آبیاری قطره ای نواری بعد از 80 و 180 میلی متر تبخیر (41.7 تن در هکتار) بدست آمد. بیشترین عملکرد ریشه به ترتیب مربوط به تیمار آبیاری جویچه ای بعد از 80 و 130 میلی متر تبخیر (بیش از 58 تن در هکتار) بود. تیمارهای آبیاری قطره ای نواری بعد از 80 میلی متر تبخیر و آبیاری جویچه ای بعد از 130 میلی متر تبخیر به ترتیب با 6.35 و 9.31 تن در هکتار، کمترین و بیشترین عملکرد شکر را داشتند. میانگین حجم آب مصرفی در تیمار آبیاری جویچه ای بعد از 80 میلی متر تبخیر (به عنوان روش رایج ؛ با دور آبیاری حدود 8 تا 10 روز ) 16000 و در تیمار آبیاری قطره ای نواری بعد از 30 میلی متر تبخیر با تامین 75 درصد نیاز آبی گیاه (با دور آبیاری سه تا چهار روز)، 7350 مترمکعب در هکتار بود. بیشترین و کمترین میزان بهره وری آب آبیاری به ترتیب در تیمارهای آبیاری قطره ای نواری بعد از 30 میلی متر و تامین 100 درصد نیاز آبی گیاه، به میزان 1.56 کیلوگرم شکر بر مترمکعب و آبیاری جویچه ای بعد از 180 میلی متر تبخیر، به میزان 0.42 کیلوگرم شکر بر مترمکعب بدست آمد. بر اساس نتایج این پژوهش روش آبیاری قطره ای نواری بعد از 30 میلی متر تبخیر و تامین 75 درصد نیاز آبی گیاه، مناسب ترین روش برای اعمال تنش خشکی در چغندر قند شناخته شد.

Assessment of drought stress tolerance of sugar beet (Beta vrulgaris L.) genotypes in furrow and tape irrigation systems

To evaluate sugar beet germplasm for identifying drought tolerant genotypes, precise methods are required for application of drought stress. A field experiment carried out as split arrangments in randomized complete block design with four replications in Karaj, Iran in 2007 and 2008. Main plots consisted of eight irrigation treatments with furrow and tape drip irrigation methods after 30 mm (except furrow irrigation) 80, 130 and 180 mm evaporation from the class A evaportation pan. Four sugar beet genotype; 7112, BP Karaj, BP Mashhad and BP Karaj (I13*A37.1) were randomized in subplots. The 30 mm level of tape drip irrigation was applied at two levels of %75 and %100 sugar beet crop water requirement. Combined analysis of variance showed that there was significant differences between irrigation treatments, for root yield, sugar yield and white sugar yield. The lowest root yield obtained in tape irrigation after 130 mm (41.2 t.ha1) and 80 and 180 mm (41.7 t.ha1) evaporation from calss A evaporation pan, respectively. The highest root yield obtained in furrow irrigation after 80 and 130 mm (> 50.8 tha1) evaporation from class A evaporation pan, respectively. Tape irrigation after 80 mm evaporation and furrow irrigation after 130 mm evaporation from class A evaporation pan had the lowest (6.35 t.ha1) and highest (9.31 t.ha1) sugar yield, respectively. Average water use in furrow irrigation after 80 mm evaporation from class A evaporation pan (common irrigation practice with 810 days interval) was 16000 m3.ha1. However, average water use in drip tape irrigation after 30 mm evaporation from class A evaporation pan to meet 75% sugar beet crop water requirement was 7350 m3.ha1. The highest and lowest irrigation water productivity belonged to drip tape irrigation after 30 mm (1.56 kgsugar.m3) and furrow irrigation after 180 mm (0.42 kgsugar.m3) evaporation from class A evaporation pan, respectively. Considering the results of this research, tape drip irrigation after 30 mm evaporation from class A evaporation pan with supplying 75% of sugar beet crop water requirement was identified as suiable irrigation system for application of drought stress for screening sugar beet germplasm.