ارزیابی و گزینش برای تحمل تنش شوری در اکوتیپ‌های امیدبخش یونجه ایرانی (.medicago sativa l)

به منظور بهبود تحمل به تنش شوری در اکوتیپ‌های امیدبخش یونجه ایرانی شامل اکوتیپ‌های شورکات، قارقولوق، قره‌گوزلو، رهنانی، رودشت اصفهان و گاوخونی، یک برنامه گزینش دوره‌ای به مدت شش سال در ایستگاه‌های تحقیقات کشاورزی رودشت و کبوترآباد اصفهان طی سال‌های 1391 تا 1396 اجرا شد. پس از کاشت بذر اکوتیپ‌های یونجه در پاییز سال اول، بوته‌ها طی فصول بهار و تابستان سال بعد با آب شور (6 تا 15 دسی‌زیمنس بر متر؛ به‌صورت افزایش تدریجی شوری) آبیاری شده و در اواخر تابستان بر اساس خصوصیات فنوتیپی شامل تعداد ساقه در بوته، ارتفاع بوته، نسبت برگ به ساقه، حساسیت به آفات و بیماری‌ها ارزیابی و تک بوته­های مطلوب از هر اکوتیپ گزینش و نشانه­گذاری شدند. سال بعد از بوته‌های انتخابی هر اکوتیپ (پس از چین برداری بوته­های انتخاب نشده) بذرگیری شده و بذرهای بوته­های انتخابی هر اکوتیپ با هم مخلوط شدند. در این آزمایش 13 ژنوتیپ شامل شش اکوتیپ گزینش شده، شش اکوتیپ اولیه و رقم خارجی بولداگ در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار مورد ارزیابی قرارگرفتند. بر اساس نتایج بدست آمده اکوتیپ‌های قره‌گوزلو انتخابی و رهنانی انتخاب شده به ترتیب با میانگین تولید 80.2 و 79.7 تن در هکتار علوفه تر و 19.4 و 19.4 تن در هکتار علوفه خشک و میانگین ارتفاع بوته 61.3 و 62.3 سانتی متر از تحمل به شوری بالاتری برخوردار بودند. در اکوتیپ‌های قره‌گوزلو انتخابی و رهنانی انتخابی محتوای پروتئین به‌ترتیب 19.3 و 19.7 درصد، نمره خواب زمستانه 9.5 و 5.5 و آلودگی به سرخرطومی 10.2 و 8.7 درصد بودند. بر اساس نتایج این آزمایش اکوتیپ‌های قره گوزلو انتخابی و رهنانی انتخابی متحمل به شوری شناخته شده و برای توسعه کشت در مناطق شور و استفاده در برنامه‌های اصلاحی جهت تولید ارقام سینتتیک، مناسب تشخیص داده شدند.

Evaluation and selection for salinity stress tolerance in Iranian promising alfalfa (Medicago sativa L.) ecotypes

To improve salinity stress tolerance in Iranian promising alfalfa ecotypes, including Shorkat, Gharghologh, Gharaghozloo, Rehnani, Roodasht Isfahan and Gavkhooni, a recurrent selection scheme was carried out at roodasht and kabootarabad field stations, Isfahan, Iran, during 20122017 growing seasons. Six Iranian promising alfalfa ecotypes were planted in the autumn of 2012 and irrigated with saline water of 6 to 15 dS.m1 during spring and summer of the following year. The ecotypes were evaluated in late summer of the same year using phenotypic characteristics of the plants including; stem no.plant1, plant height, leaf: shoots ratio, and reaction to pests and diseases, and desirable plants were marked and selected from each ecotype. Seed from selected plants of each ecotype were harvested and bulked. Next year, 13 entries including six selected bulk ecotypes, six Iranian promising ecotypes, and one foreign cultivar (Bulldog) were evaluated using randomized complete block design with four replications. Results showed that derivative ecotypes of Gharaghozloo and Rehnani with average forage production of 80.2 and 79.7 ton.ha1 fresh forage yield, 19.4 and 19.4 ton.ha1 dry forage yield and average plant height of 61.3 and 62.3 centimeter, respectively, were salinity tolerant ecotypes. The derivative ecotypes of Gharaghozloo and Rehnani had 19.3% and 19.7% protein content, respectively. These derivatives obtained of 9.5 and 5.5 winter dormancy scores, respectively. They only damaged 10.2% and 7% by weevil. Overall, the derivative ecotypes of Gharaghozloo and Rehnani were identified salt tolerant and are suitable for being grown in saline areas and used in alfalfa breeding programs for development of synthetic alfalfa cultivars.