اثر دور آبیاری و میزان کود نیتروژن بر عملکرد دانه و اجزای عملکرد برنج (.oryza sativa l) رقم هاشمی

کمبود آب آبیاری از مسائل مهمی است که زراعت برنج را در دنیا و استان گیلان تحت تاثیر قرار داده است. یکی از راهکارهای جبران کمبود آب در زراعت برنج، استفاده از روش آبیاری تناوبی است. در این روش سایر فعالیت های زراعی از جمله مصرف کود نیز تحت تاثیر قرار می گیرند. این آزمایش به منظور تعیین میزان بهینه کود نیتروژن در دورهای آبیاری در برنج رقم هاشمی در سال های 1394 و 1395 در موسسه تحقیقات برنج کشور در رشت به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. آبیاری در پنج سطح (غرقاب دائم و آبیاری تناوبی 5، 8، 10 و 15 روز) در کرت های اصلی و میزان کود نیتروژن در شش سطح (صفر، 30، 45، 60، 75 و90 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) در کرت های فرعی قرار داده شدند. نتایج نشان داد که اثر تیمارهای آبیاری و میزان کود نیتروژن بر ارتفاع بوته، تعداد پنجه در بوته، تعداد دانه های پر و پوک در خوشه ، وزن 1000 دانه، عملکرد دانه و زیست توده معنی دار بودند. عملکرد دانه در تیمار آبیاری با دور پنج روز (3278 کیلوگرم در هکتار) نسبت به سایر تیمارهای آبیاری به طور معنی داری بیشتر بود. بیشترین عملکرد دانه (3388 کیلوگرم در هکتار) نیز از تیمار 90 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به دست آمد. میزان آب آبیاری در تیمار آبیاری با دور پنج روز نسبت به غرقاب دائم 379 مترمکعب در هکتار کمتر بود. با توجه به این که حداکثر عملکرد دانه (4355 کیلوگرم در هکتار) از ترکیب آبیاری پنج روز و مصرف 90 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به دست آمد و این ترکیب بیشترین بهره وری آب (688 گرم دانه بر متر مکعب) را نیز داشت، می تواند به عنوان یک یافته مهم محسوب شده و برای شالیزارهای با بافت سنگین استان گیلان قابل توصیه است.

Effect of irrigation interval and nitrogen fertilizer rate on grain yield and yield components of rice (Oryza sativa L.) cv. Hashemi

Irrigation water deficit is an important factor that affect rice production in the world as well as Guilan province in Iran. Intermittent irrigation method can be applied to compensate for the water shortage in rice growing areas, however, it would affect other crop mangement practices such as fertilizer application and mangement. Therefore, this experiment was conducted to determine optimum fertilizer nitrogen requirement in different irrigation regimes using split plot arrangements in randomized complete block design with three replications in Rice Research Institute, Iran in 2015 and 2016 growing seasons. Irrigation regimes included at five levels (permanent submergence, intermittent irrigation with 5, 8, 10 and 15 day intervals) were assigned to main plots and nitrogen fertilizer at sixlevels (0, 30, 45, 60,75 and 90 kg Nha1 from urea source) were randomized in subplots. Planting, crop husbandry and harvesting pratcices were done according to RRII recommendations. The results showed that effects of irrigation regime and nitrogen fertilizer application rates were significant on the grain yield, biological yield and most of the studied traits. Among irrigation regimes, intermittent irrigation of five days interval with 3278 kg.ha1 had significantly higher grain yield. The highest grain yield (3388 kg.ha1) was also obtained from application of 90 kg N.ha1. The irrigation water consumption in intermittent irrigation with five days interval was 379 m3.ha1 less than permanent submergence irrigation. Regarding to this fact, that highest grain yield (4335 kgha1) and highest water productivity (688 g.m3) beloged to intermittent irrigation with five days intervaland 90 kgN.ha1 application. This combination of irrigation interval and N fertilizer application rates can be recommended for heavy textured soils of paddy fields in Guilan province.