ارزیابی تنوع ژنتیکی ژنوتیپ‌های گندم دوروم (.triticum durum l) براساس ویژگی‎های فیزیولوژیک در شرایط تنش خشکی با استفاده از روش ggebiplot

به منظور بررسی تنوع ژنتیکی بر اساس شاخص های فیزیولوژیک و تحمل به تنش خشکی 20 ژنوتیپ گندم دوروم، پژوهشی در سال زراعی93-1392 در مزرعه تحقیقاتی و آزمایشگاه فیزیولوژی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی کرمانشاه در قالب طرح آزمایشی بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در شرایط تنش خشکی انجام شد. نتایج تجزیه واریانس صفات مختلف زراعی، فیزیولوژیک و بیوشیمیایی نشان داد که اثر ژنوتیپ برای صفات آب نگهداری شده در برگ های بریده شده، راندمان مصرف آب، هدایت روزنه ای، کلروفیل b، کلروفیل کل، عملکرد دانه، فعالیت آنزیم های کاتالاز، پراکسیداز و سوپراکسیددیسموتاز معنی دار بود. مقایسه میانگین بین صفات مختلف نشان داد که ژنوتیپ های 20، 5، 3، 1، 12و 13 دارای بیشترین مقدار در کلیه صفات اندازه گیری شده بودند. بر اساس نتایج همبستگی در شرایط تنش خشکی صفت عملکرد دانه با کلروفیل b و کلروفیل کل و همچنین صفت محتوی نسبی آب برگ با کارایی فتوشیمیایی فتوسیستم ii همبستگی مثبت معنی داری داشتند. بین صفت آب نگهداری شده در برگ های بریده شده باصفت میزان فعالیت آنزیم سوپراکسیددیسموتاز همبستگی منفی معنی داری وجود داشت. بین صفت کلروفیل a با کلروفیل b و کلروفیل کل و نیز بین کلروفیل b با کلروفیل کل همبستگی مثبت و معنی داری وجود داشت. گراف های تجزیه ggebiplot بهترین ژنوتیپ ها را برای صفات موردبررسی مشخص کرد و نتایج نشان داد که ژنوتیپ های 5، 6، 20، 9، 2، 3، 10، 4 و 19 به عنوان ژنوتیپ های برتر شناخته شدند. چنین اطلاعات جامعی درباره ژنوتیپ ها برای تبدیل آن ها به ارقام و معرفی به زارعین و نیز انتخاب والدین برای دورگ گیری بسیار مهم است.

Evaluation of Genetic Variability of Durum Wheat Genotypes Based on Physiological Characteristics in Drought Conditions Using the GGEBIPLOT Method

In order to study the genetic variability based on the physiologic and drought tolerance indices of 20 genotypes of durum wheat, an experiment was carried out in research farm and physiology laboratory of Agricultural and Natural Resources Campus of Razi University of Kermanshah, Iran, in a randomized complete block design with three replications under stress and nonstress conditions in 20132014. The results of analysis of variance for different agronomic, physiological and biochemical traits showed that the effect of genotype on the characteristics of water stored in cut leaves, water use efficiency, stomata conductance, chlorophyll b, total chlorophyll, grain yield, activity of catalase enzymes, peroxidase and superoxide dismutase were significant. Comparison of mean of different traits showed that genotypes 20, 5, 3, 1, 12 and 13 had the highest values. The correlation analysis in drought stress revealed that the grain yield with chlorophyll b and total chlorophyll as well as relative water content had a significant positive correlation with photochemical efficiency of photosystem II. Significant negative correlation was observed between the water stored trait of cut leaves and the level of activity of the enzyme superoxide dismutase. There was a significant positive correlation between chlorophyll a content with chlorophyll b and chlorophyll content as well as between chlorophyll b and total chlorophyll. The GGEBIPLOT showed that the genotypes 5, 6, 20, 9, 2, 3, 10, 4, and 19 were identified as superior genotypes for studied traits. Such comprehensive information on genotypes is important for converting them to cultivars and introducing them to farmers, as well as choosing parents for hybridization.