ارزیابی سازگاری و پایداری عملکرد دانه لاین‌های امید بخش سویا (glycine max l. merril) با استفاده از روش gge بای‌پلات

گزینش ژنوتیپ های مطلوب با عملکرد و پایداری بالا هدف نهائی اغلب برنامه های اصلاحی سویا است. با هدف بررسی سازگاری و پایداری عملکرد دانه لاین های امیدبخش سویا، 19 لاین امیدبخش به همراه رقم ویلیامز (شاهد) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در مناطق کرج، گرگان، مغان و خرم آباد طی دو سال زراعی (1392 و1393) مورد ارزیابی قرار گرفتند. جهت تعیین سازگاری و پایداری عملکرد از تجزیه gge بای پلات استفاده شد. تجزیه واریانس مرکب نشان دادکه اثرات سال، مکان، سال در مکان، ژنوتیپ، ژنوتیپ در سال، ژنوتیپ در مکان و ژنوتیپ در سال در مکان در سطح 1 % معنی دار بودند. سهم واریانس اثرات سال، مکان و ژنوتیپ به ترتیب 01/0، 60/0 و 02/0 بود که بیانگر سهم قابل توجه اثر مکان آزمایشی بود. دو مولفه pc1 و pc2 در مجموع 58 درصد از واریانس مربوط به اثر ژنوتیپ به اضافه اثر متقابل ژنوتیپ در محیط را توجیه نمودند. در این تحقیق سه محیط کلان مشخص شدند که اولین محیط کلان شامل محیط های e2 (کرج 1393)، e5 (مغان 1392) و e8 (گرگان 1393) و لاین g16 برترین ژنوتیپ این محیط بود، دومین محیط کلان شامل محیط های e3 (خرم آباد 1392)و e4 (خرم آباد 1393) و لاین g8 برترین ژنوتیپ این محیط بود و سومین محیط کلان شامل محیط های e1 (کرج 1392) و e7 (گرگان 1392) و لاین g17 برترین ژنوتیپ این محیط بودند. نتایج تجزیه gge بای پلات نشان داد که لاین g17 (l853059)با 2702 کیلوگرم در هکتار و لاین g16 (l12/chaleston × mostang) با 2750 کیلوگرم در هکتار، مطلوب ترین ژنوتیپ ها از نظر عملکرد دانه و پایداری بودند. همچنین محیط e7 (گرگان 1392) مطلوب ترین محیط از نظر قدرت تمایز بین ژنوتیپ های سویا و بهترین نماینده منطقه هدف در نظر گرفت.

Evaluation of adaptability and seed yield stability of soybean (Glycine max L. Merril) promising lines using GGE biplot analysis

Selection of adapted genotypes with high seed yield and yield stability is the goal of soybean breeding programs. To evaluate the adaptability and seed yield stability of soybean promising lines, 19 promising lines and cv. Williams as check were evaluated using randomized complete block design with four replications in four locations: Karaj, Gorgan, Moghan and Khoramabad in Iran during two growing seasons (2013 and 2014). GGE biplot analysis was employed to evaluate the adaptability and seed yield stability. Combined analysis of variance showed thatyear, location, genotype, year × location, year × genotype, location × genotype and genotype × location × year interaction effects were significant on studied traits. The contribution of year, location and genotype variance to total variance was 0.01, 0.60 and 0.02, respectively, indicating considerable contribution of location variance. The first two components of PC1 and PC2 explained overall 58% of total observed variation of genotype and genotype × environment (G + GE). In this study, three megaenvironments were identified. The first megaenvironment included: E2 (Karaj 2014), E5 (Moghan 2013) and E8 (Gorgan 2014) and G16 was the superior genotype in this megaenvironment. The second megaenvironment included: E3 (Khorramabad 2013) and E4 (Khorramabad 2014) and G8 was the superior genotype in this megaenvironment. Third megaenvironment consisted: E1 (Karaj 2013) and E7 (Gorgan 2013) and G17 was the superior genotype in this mega environment. Biplot analysis showed that genotypes: G17 (L853059) with 2702 kg.ha1 and G16 (L12/Chaleston × Mustang) with 2750 kg.ha1 were highly adapted genotypes with high seed yield and yield stability. The E7 environment (Gorgan, 2013) was the most desirable environment in respect to its discriminating ability among soybean genotypes and the best representative of the target environments.