اثر کم آبیاری بر عملکرد دانه و اجزای عملکرد هیبریدهای آفتابگردان (.helianthus annuus l)

به منظور ارزیابی اثر کم آبیاری بر هیبریدهای آفتابگردان و همچنین شناسایی هیبریدهای متحمل به کم آبی، 12 هیبرید آفتابگردان شامل فرخ، شمس، قاسم، برزگر، آذرگل،g5*43 ،g6*43، هایسان25، هایسان36، سامبرو، یوروفلور و سیرنا در سه تیمار آبیاری شامل آبیاری بر اساس 60 (آبیاری کامل)، 120 (تنش ملایم) و 180 میلی متر (تنش شدید) تبخیر از تشتک تبخیر کلاس a به صورت کرت های خردشده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال های 1391 و 1392 در ایستگاه اسلام آبادغرب مورد ارزیابی قرار گرفتند. تیمارهای آبیاری در کرت های اصلی و هیبریدهای آفتابگردان در کرت های فرعی قرار داده شدند. بر اساس نتایج تجزیه واریانس مرکب تیمارهای آبیاری اثر معنی داری بر صفات طول دوره رشد، قطر ساقه، قطر طبق، تعداد دانه در طبق، وزن هزار دانه و عملکرد دانه داشته و بر درصد روغن دانه اثر معنی دار نداشتند. هیبریدهای آفتابگردان فقط از نظر طول دوره رشد، وزن هزار دانه و عملکرد دانه دارای تفاوت معنی دار بودند. برهمکنش هیبریدهای آفتابگردان آبیاری برای صفات مورد بررسی معنی دار نبود. مقایسه میانگین ها نشان داد که عملکرد دانه هیبریدهای آفتابگردان بیش از سایر صفات تحت تاثیر تیمارهای آبیاری قرار گرفت. عملکرد دانه در تیمارهای آبیاری کامل، تنش ملایم و تنش شدید به ترتیب 4470، 3637 و 2832 کیلوگرم در هکتار بود. علت کاهش عملکرد در شرایط تنش شدید، کاهش تجمعی اجزای عملکرد دانه شامل قطر طبق، تعداد دانه در طبق و وزن هزار دانه بود. هیبریدهای آفتابگردان از نظر طول دوره رشد، ارتفاع بوته، قطر طبق، قطر پوکی مرکز طبق، تعداد دانه در طبق، وزن هزار دانه و میزان روغن دانه تفاوت معنی داری با یکدیگر داشتند، اما از نظر عملکرد دانه، قطر طبق، قطر ساقه و تعداد دانه در طبق تفاوت معنی داری نداشتند. نتایج مقایسه میانگین ها نشان داد که هیبرید برزگر با 4091 کیلوگرم در هکتار دارای بیشترین عملکرد دانه و هیبرید سامبرو با 3362 کیلوگرم در هکتار دارای کمترین عملکرد دانه بودند. بیشترین میزان روغن دانه از تیمار آبیاری کامل و هیبرید هایسان36 (45.8 درصد) بدست آمد. نتایج این آزمایش نشان داد که که رقم برزگر هم در شرایط آبیاری کامل و هم در شرایط کم آبیاری، دارای عملکرد دانه بالاتری است و از این رو برای هر دو شرایط قابل توصیه می باشد.

Effect of deficit irrigation on seed yield and yield components of sunflower (Helianthus annuus L.) hybrids

This experiment was conducted to evaluate the effect of deficit irrigation on seed yield and its components of sunflower hybrids, and also identify tolerant hybrids. Twelve sunflower hybrids; Farrokh, Shams, Ghasem, Barzegar, G5 43, G6 43, Hysun25, Hysun36, Azargol, Sumbro, Euroflor and Sirena were evaluated under three irrigation treatments; normal irrigation (60 mm), mild drought stress (120 mm) and severe drought stress (180 mm) evaportation from Class A Pan, using split plot arrangements in randomized complete block design with three replications in Islamabad Gharb research station, Iran in 2012 and 2013 cropping seasons. Irrigation treatments were assigned to main plots, and sunflower hybrids were randomized in sub plots. Results of combined analysis of variance showed that irrigation treatments had significant effect on growth duration, stem diameter, head diameter, seed per head, 1000 seed weight and seed yield, but had no significanteffect on seed oil content. Sunflower hybrids were significantly difference for growth duration, 1000 seed weight and seed yield. Interaction effect sunflower hybrid irrigation was not significant for any of measured traits. Mean comparison showed that seed yield of sunflower hybrids was more affected by irrigation treatments than other traits, as average seed yield in normal irrigation, mild drought stress and severe drought stress were 4470, 3637 and 2832 kg ha1, respectively. Reduction in seed yield was due to cumulative reduction in yield components such as head diameter, seed per head and 1000 seed weight. Sunflower hybrids were also different for growth duration, plant height, nonfilled seed, head diameter, seed per head and 1000 seed weight. Barzegar and Sumbro hybrids had the highest and lowest seed yield (4091 and 3362 kg.ha1, respecrively) and the the highest seed oil content was obtaind in Hysun36 hybrid (45.6%). The results showed that Barzegar hybrid had the higher seed yield in both full irrigation and deficit irrigation conditions, therefore it can be recommended to be grown under these conditions.