اثر تنش خشکی بر القای خواب تابستانه و تسهیم ماده خشک در اکوتیپ‌های یونجه (.medicago sativa l)

ارزیابی پتانسیل اکوتیپ های یونجه از نظر نحوه تسهیم زیست توده به بخش های قابل برداشت و غیر قابل برداشت در شرایط تنش خشکی و القای خواب تابستانه، می تواند به انتخاب رقم مطلوب، متناسب با هدف برنامه اصلاحی و نظام زراعی مورد نظر، کمک کند. به منظور بررسی اثر تیمارهای آبیاری شامل؛ آبیاری کامل (بدون تنش خشکی) و قطع آب به مدت 20، 40 و 60 روز (تنش خشکی) بر رشد و عملکرد 10 اکوتیپ یونجه، چهار آزمایش جداگانه در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر (کرج) به مدت دو سال (97-1395) اجرا شدند. نتایج نشان داد که در شرایط تنش و بدون تنش، اکوتیپ های گرمسیری نیکشهری ویزدی با رشد مجدد سریع و اکوتیپ سردسیری kfa6 با بیشترین تعداد ساقه در واحد سطح، بالاترین قابلیت زنده مانی را در شرایط القای خواب تابستانه داشتند. در تیمار آبیاری کامل بیشترین مقدار زیست توده (17.31 تن در هکتار) تولید شد و بالاترین عملکرد بخش غیر قابل برداشت (7.02 تن در هکتار) در تیمار40 روز قطع آبیاری مشاهده شد. در کلیه تیمارهای آزمایشی، اکوتیپ kfa6 با 15.76 و اکوتیپ یزدی با 15.71 تن در هکتار بیشترین مقدار زیست توده را به ترتیب در بین اکوتیپ های سردسیری وگرمسیری تولید کردند، بنابراین به نظر می رسد که می توان از این اکوتیپ ها برای انجام تلاقی در گروه خود استفاده کرد. از نظر نحوه تسهیم زیست توده، اکوتیپ های kfa17، kfa6 و یزدی به ترتیب با نسبت های 1.63، 1.43 و 1.40، بیشترین نسبت بخش قابل برداشت به بخش غیرقابل برداشت را داشتند، در نتیجه اکوتیپ های داخلی در تیمارهای آبیاری گزینه های مناسبی جهت تولید علوفه محسوب می شوند. از نظر نحوه تسهیم علوفه (نسبت برگ به ساقه)، اکوتیپ بغدادی در بین اکوتیپ های یونجه مورد ارزیابی بالاترین نسبت برگ به ساقه را دارا بود (1.29). این اکوتیپ در تیمارهای آبیاری کامل و قطع آبیاری نیز بالاترین کیفیت علوفه را داشت. بر اساس نتایج این آزمایش در صورتی که هدف برنامه اصلاحی یونجه، تولید محصول در شرایط بدون تنش و تنش، همزمان برای بهبود عملکرد علوفه و عملکرد بخش غیر قابل برداشت باشد، اکوتیپ گرمسیری یزدی و اکوتیپ سردسیری kfa6 گزینه های مناسبی خواهند بود.

Effect of drought stress on the induction of summer dormancy and dry matter partitioning in alfalfa (Medicago sativa L.) ecotypes

Study of potential of alfalfa ecotypes in biomass partitioning and harvestable and nonharvestable parts as well as induction of summer dormancy under water scarcity can lead to develop adapted cultivars for sustainable farming system andto meet targets of the breeding program. Therefore, this experiment was conducted with 10 alfalfa ecotypes under four irrigation managements at Seed and Plant Improvement Institute (SPII), Karaj, Iran, during 20162018. The irrigation treatments included; full irrigation and irrigation withhold for 20, 40 and 60 days. Under stress and on stress conditions, Nikshahri and Yazdi ecotypes had the highest regrowth rate, therefore, these two ecotypes as well as KFA6 ecotype with high stem number demonstrated the highest survival rate under induction of summer dormancy. The highest biomass belonged to normal irrigation with 17.31 t.ha1 while the maximum unharvestable part yield with 7.02 t.ha1was measured in irrigation withhold treatment for 40 days. Yazdi and KFA6 ecotypes showed the maximum total biomass (15.71 and 15.76 t.ha1 respectively) among warm and cold region ecotypes with different fall dormancy scores and can be used as aprentsin alfalfa breeding programs. Regarding to biomass partitioning ratio, KFA17, KFA6 and Yazdi, which are landraces, had greater harvestable part to unharvestable part ratio with 1.63, 1.43 and 1.40, respectively. Therefore, these landraces can be selected for forage production under different irrigation managements. As the leaf to stem ratio has the main role in forage quality, Baghdadi ecotype with leaf: stem ratio of 1.29 had the highest forage quality among studied ecotypes. Baghdadi also maintained its high quality in all irrigation management treatments. In alfalfa breeding programs focused on improvement of forage and unharvestable yield for sustainable production in both optimum and stress environment conditions, Yazdi and KFA6 ecotypes seems to be suitable.