اثر محلول‌پاشی عناصر ریزمغذی بر عملکرد و کیفیت روغن دانه کلزا (.brassica napus l) رقم هایولا 401 در شرایط تنش خشکی

به منظور ارزیابی اثر تنش خشکی ناشی از قطع آبیاری و محلول پاشی عناصر ریزمغذی روی، بُر و منگنز بر عملکرد دانه، میزان روغن و ترکیب اسیدهای چرب روغن دانه کلزا رقم هایولا 401، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار طی دو سال زراعی (1392 تا 1394) در مرکز تحقیقات کشاورزی صفی آباد اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل آبیاری در سه سطح؛ آبیاری کامل (شاهد 1)، قطع آبیاری در مرحله گلدهی و قطع آبیاری در مرحله خورجین دهی در کرت های اصلی و محلول پاشی عناصر ریزمغذی روی، منگنز و بُر (با غلظت های دو، چهار و شش در هزار) و محلول پاشی با آب مقطر (شاهد 2) در کرت های فرعی قرار داده شدند. محلول پاشی در دو مرحله غنچه دهی (کد 31) و شروع گلدهی (کد 61) سیلوستر برادلی و میکپیس انجام شد. نتایج نشان داد که عملکرد دانه و اجزای عملکرد با قطع آبیاری به طور معنی داری کاهش یافتند. قطع آبیاری در مراحل گلدهی و خورجین دهی باعث کاهش تعداد خورجین در بوته (به ترتیب 40 و 8 درصد) شد. بیشترین عملکرد دانه (4301 کیلوگرم در هکتار) از تیمار آبیاری کامل و محلول پاشی بُر و روی با غلظت چهار در هزار و کمترین عملکرد دانه (1863 کیلوگرم در هکتار) از تیمار قطع آبیاری در مرحله گلدهی و محلول پاشی با آب مقطر (شاهد 2) بدست آمد. بیشترین میزان روغن دانه (45.6 درصد) از تیمار آبیاری کامل و محلول پاشی روی و بُر با غلظت شش در هزار و کمترین میزان روغن دانه (40.3 درصد) از تیمار قطع آبیاری در مرحله گلدهی و عدم محلول پاشی عناصر ریزمغذی بدست آمد. قطع آبیاری در مرحله گلدهی باعث کاهش میزان اسید اولئیک و افزایش اسید لینولئیک روغن دانه شد. در تیمار قطع آبیاری در مرحله خورجین دهی نیز بیشترین عملکرد دانه با محلول پاشی منگنز و بُر (چهار در هزار) و روی با غلظت شش در هزار بدست آمد. بر اساس نتایج این آزمایش قطع آبیاری در مرحله گلدهی باعث وارد شدن تنش شدید به گیاه کلزا شده و اجتناب از آن ضروری است. دستیابی به عملکرد مناسب دانه کلزا با اجرای آبیاری کامل و محلول پاشی بُر و روی با غلظت چهار در هزار امکان پذیر است.

Effects of foliar application of micronutrients on seed yield and oil quality of canola (Brassica napus L. cv. Hyola401) under drought stress conditions

To evaluate the effects of drought stress by withholding of irrigation during reproductive stages and foliar application of micronutrients (Zn, Mn and B) on seed yiled and oil quality, an experiment was carried out as split plot arrangements in randomized complete block design with three replications at Safiabad Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Dezful, Iran, in two growing seasons (20132015). Main plots consisted of three irrigation levels: full irrigation (control), withholding of irrigation from flowering stage, and withholding of irrigation from silique stage, and sub plots included 10 levels of foliar application of micronutrients (2, 4, 6‰ zinc, 2, 4, 6‰ manganese, 2, 4, 6‰ boron, and the foliar application of distilled water as control). Foliar applications were made during both budding and initiation of flowering stages. Results showed that withholding of irrigation significantly decreased seed yield and yield components. Withholding of irrigation from flowering and silique stages reduced the silique no. plant1 by 40% and 8%, respectively. Mean comparison of withholding of irrigation and foliar application showed that the highest seed yield (4301 kg.ha1) belonged to full irrigation and foliar application of boron (4‰) in both growing seasons. The lowest seed yield (1863 kg.ha1) obtained in withholding of irrigation from flowering stage and no micronutrient. Withholding of irrigation from flowering stage led to decrease oleic and linoleic acids content. The highest oil content (45.6%) measured in full irrigation and application of zinc (6‰) and boron (6‰). The lowest oil content (40.3%) observed in severe moisture stress conditions and no micronutrients. The results of this experiment showed that withholding of irrigation from flowering stage imposed severe stress on crop and should be avoided. The highest seed yield belonged to application of manganese and boron (4‰) and zinc (6‰) under withholding of irrigation from silique stage. To obtain reasonable seed yield, full irrigation and foliar application of zinc (4‰) and boron (4‰) is possible.