شناسایی نشانگرهای مولکولی پیوسته با ژن lr34/yr18و ارزیابی مقاومت به زنگ‌ قهوه‌ای و زنگ زرد در ارقام و لاین‌های امید بخش گندم نان (triticum aestivum l.)

زنگ قهوه ای (puccinia triticina) و زنگ زرد (puccinia striiformis) از مهم ترین و رایج ترین بیماری های گندم در اغلب کشورهای جهان محسوب شده و نقش چشمگیری در کاهش محصول گندم دارند. انتقال ژن های مقاومت به ارقام گندم یکی از موثرترین و اقتصادی ترین روش های مبارزه با این بیماری ها است. یکی از ژن هایی که باعث القای مقاومت و پایداری مقاومت گیاه نسبت به زنگ قهوه ای و زرد گندم می شود، ژن lr34/yr18 است. در سال های اخیر نشانگرهای مولکولی متعددی که با ژن lr34/yr18 پیوستگی نزدیکی دارند، شناسایی شده اند. در این تحقیق، حضور ژن lr34/yr18 در 85 رقم و لاین امیدبخش گندم کشور در ارزیابی مزرعه ای و همچنین با استفاده از نشانگرهای مولکولی جدید مورد ارزیابی قرار گرفت. ارزیابی ژنوتیپ های گندم نسبت به عامل بیماری های زنگ زرد و زنگ قهوه ای به صورت مشاهده ای در سال 1393به ترتیب در خزانه بیماری های بخش تحقیقات غلات کرج و ایستگاه گلستان اهواز انجام شد و ارقام و لاین های مورد بررسی به صورت مصنوعی آلوده سازی شدند. نتایج بررسی های مولکولی نشان داد که سه نشانگر جدید casnp4،casnp12 وcssfr1 ، دقت بیشتری نسبت به نشانگر cslv34در تشخیص ژن lr34/yr18 دارند و به راحتی می توان از آنها در آزمایشگاه هایی با امکانات محدود استفاده کرد. بر اساس نتایج حاصل از نشانگرهای casnp4 وcasnp12، از مجموع 85 ژنوتیپ گندم مورد بررسی در این تحقیق، آلل های پیوسته با ژن lr34/yr18 در 18 ژنوتیپ مشاهده شدند. مقایسه نتایج ارزیابی مزرعه ای با آزمایشات مولکولی نشان داد که اکثر ژنوتیپ های واجد ژن lr34 دارای واکنش های از نوع مقاوم و نیمه مقاوم تا نیمه حساس با شدت کم نسبت به زنگ قهوه ای و زنگ زرد بودند.