اثر تنش گرما بر رشد و خصوصیات گیاهی سه رقم تجاری چغندرقند (beta vulgaris l.)

جهت ارزیابی عکس العمل سه رقم تجارتی چغندرقند (آریا، رزافلور و پایا) به تنش گرما، آزمایشی در سال های 1394 و 1395 به صورت آزمایشگاهی (4420 درجه سانتی گراد) با چهار تکرار و گلخانه ای (30 درجه سانتی گراد) با پنج تکرار در قالب فاکتوریل و به صورت طرح کاملاً تصادفی در مرحله جوانه زنی و استقرار گیاهچه در موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندر قند (کرج) اجرا شد. نتایج نشان داد که جوانه زنی هر سه رقم در دمای 32 درجه سانتی گراد، شدیداً کاهش یافت و در دمای 38 درجه سانتی گراد هیچ گونه جوانه زنی طبیعی صورت نگرفت. حداکثر جوانه زنی رقم رزافلور و آریا در دمای20 درجه سانتی گراد، و برای رقم پایا در دمای 26 درجه سانتی گراد حاصل شد. رقم پایا کمترین (41 درصد) و رقم آریا بیشترین (65 درصد) کاهش جوانه زنی در دمای32 درجه سانتی گراد را در مقایسه با حداکثر میزان جوانه زنی خود داشتند. در آزمایش گلخانه ای ، نتایج تجزیه به مولفه های اصلی نشان داد که رقم رزافلور از نظر کارایی فتوشیمیایی فتوسیستم2 (fv/fm)، وزن خشک کل بوته، شاخص سبزینگی برگ و درصد ظهور گیاهچه برتر بود و رقم پایا از نظر سطح برگ، وزن تر کل بوته، هدایت روزنه ای، نسبت سطح برگ، سطح ویژه برگ و کاهش دمای برگ بر سایر ارقام برتری داشت. ارقام چغندر قند از نظر صفات سطح برگ و کارایی فتوشیمیایی فتوسیستم2 (fv/fm) تفاوت معنی داری با یکدیگر نداشتند. رقم پایا دارای وزن تر، سطح برگ، و هدایت روزنه ای بالاتری بوده و بر اثر تعرق، دمای سطح برگ آن به میزان بیشتری کاهش یافت. رقم رزافلور از نظر وزن خشک نسبت به سایر ارقام برتر بود. بر اساس نتایج بدست آمده از دو آزمایش، به نظر می رسد که ارقام رزافلور و پایا نسبت به رقم آریا، تحمل بیشتری به تنش دمای بالا در مراحل ابتدایی رشد دارند.