تجزیه و تحلیل و طبقه بندی تحمل به شوری در ژرم پلاسم جو (hordeum vulgare l.) بومی ایران

به منظور تجزیه و تحلیل واکنش گیاه جو (hordeum vulgare l.) به تنش شوری ، 1000 ژنوتیپ جو زراعی بومی ایران در سال زراعی94-1393 در دو محیط بدون تنش (مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذرکرج) و تنش شوری (مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد) مورد ارزیابی قرار گرفتند. آزمایش در قالب طرح آگمنت در بلوک هایی شامل 50 خط کشت انجام شد و در بین هر 10 خط کاشت از ژنوتیپ های جو، بذرهای سه رقم شاهد حساس (لاین l527)، نیمه متحمل (رقم نصرت) و متحمل (رقم افضل) به شوری، به طور متوالی کاشته شدند. در طول فصل رشد، برخی از صفات فنولوژیک، مورفولوژیک و زراعی ژنوتیپ های جو در هر دو محیط اندازه گیری شدند. به منظور گروه بندی و شناسایی ژنوتیپ های متحمل به شوری، تجزیه به مولفه های اصلی و تجزیه خوشه ای انجام شد. نتایج نشان داد که علاوه بر عملکرد دانه در شرایط تنش شوری و بدون تنش، صفات روز تا گلدهی و روز تا رسیدگی نیز ارتباط معنی داری با تحمل شوری داشتند و استنباط شد که ژنوتیپ هایی که دوره رشد زایشی در آنها زودتر آغاز شده و زودرس تر بودند، دارای عملکرد بیشتری در شرایط تنش بوده و از شاخص تحمل تنش شوری بالاتری برخوردار بودند. نتایج این تحقیق نشان داد که ژنوتیپ های دوردیفه دارای وزن صد دانه و عملکرد دانه بالاتری در شرایط تنش شوری بوده و شاخص تحمل تنش بالاتری داشتند. نتایج کلی این تحقیق نشان داد که در ژرم پلاسم جو زراعی بومی ایران، ژنوتیپ های دارای ویژگی های زودرسی وارتفاع بوته بیشتر، دارای احتمال سازگاری بیشتری با عوامل محدود کننده ناشی از تنش شوری می باشند.