اثر آبیاری با فاضلاب شهری تصفیه شده بر عملکرد دانه و تجمع فلزات سنگین در دانه ژنوتیپ‌های جو (hordeum vulgare l.)

به منظور بررسی اثر آب فاضلاب تصفیه شده بر عملکرد دانه، اجزای عملکرد و تجمع فلزات سنگین در بذر ژنوتیپ های جو، یک آزمایش مزرعه ای به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی تصفیه خانه فاضلاب یزد در سال های 95 1394 و 96- 1395 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل 1 آبیاری با آب فاضلاب در کل دوره رشد گیاه، 2 آبیاری متناوب با آب فاضلاب و آب کشاورزی و 3 آبیاری با آب کشاورزی در کل دوره رشد گیاه به عنوان کرت اصلی و سه ژنوتیپ جو (لوت، msb87-12 و افضل) به عنوان کرت فرعی بودند. نتایج نشان داد که بیشترین تعداد سنبله در واحد سطح در سال اول (345 عدد) در ژنوتیپ msb-87-12 و در سال دوم (325 عدد) در رقم لوت و در شرایط آبیاری با آب فاضلاب به دست آمد. بیشترین تعداد دانه در سنبله (58 و 57 عدد به ترتیب در سال اول و دوم) و عملکرد دانه (78-32 و 70-69 کیلوگرم در هکتار به ترتیب در سال اول و دوم) در هر دو سال در رقم لوت که با آب فاضلاب آبیاری شده بود، به دست آمد. در هر دو سال آزمایش، برهمکنش بین تیمارها بر میزان عناصر کمیاب (آرسنیک، روی، منگنز، مس، آهن و سرب) در دانه های ژنوتیپ های جو معنی دار نبود. نتایج نشان داد که آبیاری گیاه جو با پساب تصفیه شده منجر به افزایش تجمع فلزات سنگین در دانه شد که البته مقادیر آن ها پایین تر از استاندارد های سازمان بهداشت جهانی بود. نتایج این آزمایش نشان داد که استفاده از آب فاضلاب تصفیه شده ضمن افزایش عملکرد دانه جو می تواند باعث صرفه جویی در هزینه های تامین و مصرف کودهای شیمیایی شود.