نقش نیازهای اساسی روانشناختی بر عملکرد تحصیلی با میانجی ‌گری تاب‌آوری

زمینه: مرور مطالعات پیشین نشان می‌دهد که یکی از عوامل موثر بر عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان، ارضای نیازهای سه‌گانه روانشناختی (خودمختاری، شایستگی و مرتبط بودن) است. از سوی دیگر، تاب‌آوری نیز به عنوان یک رفتار محافظتی باعث می‌شود دانش‌آموزان به طور کارآمدی با مشکلات مواجه شده و به نتایج تحصیلی مناسبی دست یابند. علی رغم نقش نیازهای اساسی روانشناختی و تاب‌آوری در پیش بینی عملکرد تحصیلی، در مورد نقش میانجی‌گری تاب‌آوری در تاثیر نیازهای اساسی روانشناختی بر عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان شکاف پژوهشی وجود دارد.هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش نیازهای اساسی روانشناختی بر عملکرد تحصیلی با میانجی‌گری تاب آوری انجام شد.روش: طرح پژوهش حاضر، توصیفی و از نوع همبستگی به شیوه مدل‌یابی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی دانش‌آموزان دختر دورۀ اول متوسطه شهر تهران در سال تحصیلی 99-1398 بود که به روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای 340 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزارهای جمع‌آوری اطلاعات شامل پرسشنامه‌های نیازهای اساسی روانشناختی (گاردیا و همکاران، 2000)، عملکرد تحصیلی (فام و تیلور، 1999) و تاب‌آوری کونور و دیویدسون (2003) بود. تحلیل داده‌ها نیز با روش‌های ضریب همبستگی پیرسون، مدل‌سازی معادلات ساختاری و با استفاده از نرم‌افزارهای spss24 و amos24 انجام شد.یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد اثر مستقیم نیازهای اساسی روانشناختی بر تاب‌آوری (0/41) و عملکرد تحصیلی (0/13) دانش‌آموزان معنادار است و نیازهای اساسی روانشناختی بر عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان از طریق تاب‌آوری نیز تاثیر غیرمستقیم معناداری دارد(0/05 >p). به بیان دیگر، تاب‌آوری توانست نقش میانجی بین نیازهای اساسی روانشناختی بر عملکرد تحصیلی را ایفا نماید.نتیجه‌گیری: با توجه به یافته‌های پژوهش حاضر لازم است مدیران، معلمان و مشاوران مدارس، تدابیر لازم را به منظور افزایش تاب‌آوری دانش‌آموزان برای ارضای نیازهای اساسی روانشناختی (خودمختاری، شایستگی و مرتبط بودن) و بهبود عملکرد تحصیلی آنان در نظر گرفته تا از تاثیرات خاص تاب‌آوری بر نتایج تحصیلی دانش‌آموزان بهره مند شوند.

the role of basic psychological needs on academic performance with the mediation of resilience

background: a review of previous studies shows that one of the factors affecting the academic performance of students is the satisfaction of the three psychological needs (autonomy, competence and relatedness). on the other hand, resilience as a protective behavior makes students face problems efficiently and achieve good academic results. despite the role of basic psychological needs and resilience in predicting academic performance, there is a research gap regarding the mediating role of resilience in the effect of basic psychological needs on students’ academic performance.aims: the present study was conducted with the aim of investigating the role of basic psychological needs on academic performance with the mediation of resilience.methods: the design of the present research was descriptive and correlational in the structural equation modeling method. the statistical population of the research included all the girl students at the first period of high school in tehran in the academic year 2019-2020, and 340 people were selected as a sample by cluster random sampling. data collection tools included basic psychological needs (guardia et al., 2000), academic performance (pham & taylor, 1999) and conner-davidson resilience (2003) resilience questionnaires. data analysis was also done with pearson correlation coefficient methods, structural equation modeling and using spss24 and amos24 software.results: the results of the research showed that the direct effect of basic psychological needs on students’ resilience (0.41) and academic performance (0.13) is significant, and the basic psychological needs on students’ academic performance through resilience also has a significant indirect effect (p<0.05). in other words, resilience could play a mediating role between basic psychological needs on academic performance.conclusion: according to the findings of the present research, it is necessary for school managers, teachers and counselors to consider the necessary measures to increase students’ resilience in order to satisfy basic psychological needs (autonomy, competence and communication) and improve academic performance, so that they can use the special effects of resilience on the academic results of students.