تعیین اثربخشی برنامه والد گری تاملی تطبیق یافته بر تنیدگی مادران مضطرب

زمینه: یکی از متغیرهایی که با تنیدگی مادران رابطه دارد، کنش تاملی آنان است. کنش تاملی یا ذهنی‌سازی یک نمود آشکار از روایت ظرفیت ذهنی‌سازی در افراد است. نقش پراهمیت مادر به عنوان مراقب اولیه و اصلی کودک و به دنبال آن، تاثیر تنیدگی بر گسترۀ وسیعی از عملکرد مادر از جمله در فرآیند ذهنی‌سازی بین او و کودک، ضرورت برنامه‌های والدگری تاملی انطباق یافته با ذهنی‌سازی مادر را جهت کاهش تنیدگی مادران مضطرب آشکار می‌سازد، ولی مرور مطالعات پیشین نشان می‌دهد در این زمینه شکاف پژوهشی وجود دارد.هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی برنامه والدگری تاملی تطبیق یافته بر تنیدگی مادران مضطرب انجام شد.روش: روش پژوهش حاضر، شبه آزمایشی از نوع پیش‌آزمون - پس‌آزمون با گروه گواه بود. جامعۀ آماری پژوهش شامل تمامی مادران مضطرب ساکن شهر تهران در سال 1401 بود. نمونه‌گیری با اعلام فراخوان در سه مهدکودک و چهار کلینیک روانشناختی در شهر تهران و با استفاده از روش نمونه‌گیری در دسترس از نوع هدفمند از بین مادران داوطلب دارای علائم اضطراب انجام شد. در نهایت، تعداد 20 نفر مادر مضطرب (با کسب حداقل نمرۀ اضطراب متوسط در آزمون اضطراب بک) به عنوان نمونۀ آماری انتخاب شده و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه گمارش شدند. ابزار اصلی جمع‌آوری اطلاعات نیز شامل پرسشنامۀ تنیدگی والدینی - فرم کوتاه (آبیدین، 1995) بود. گروه آزمایش در طی 8 جلسه، برنامۀ آموزش والدگری تاملی تطبیق‌یافته با ذهنی‌سازی مادر را دریافت کردند، ولی اعضای گروه گواه هیچ گونه مداخله‌ای را دریافت نکردند. همچنین برای تحلیل داده‌ها از روش تحلیل کوواریانس و نرم افزار spss-20 استفاده شد.یافته ها: نتایج آزمون تحلیل کواریانس در پژوهش حاضر نشان داد برنامه مداخله‌ای والدگری تاملی تطبیق یافته در بین خرده مقیاس‌های سه‌گانۀ تنیدگی والدینی به طور معناداری باعث کاهش آشفتگی والدین و تعاملات ناکارآمد والد - فرزند شد (0/001 >p)، اما در کاهش نمرات خرده مقیاس ویژگی‌های کودک مشکل‌آفرین اثربخش نبود.نتیجه گیری: با توجه به اثربخشی برنامه مداخله‌ای والدگری تاملی تطبیق یافته بر میزان تنیدگی مادران مضطرب در مطالعۀ حاضر، به نظر می‌رسد آموزش والدین در این زمینه می‌تواند یکی از مناسب‌ترین روش‌ها برای بهبود تعاملات مادر - کودک، شکل‌گیری دلبستگی ایمن در کودکان و متعاقب آن، کاهش سطح تنیدگی مادران مضطرب باشد.

determination of the efficacy of an adapted parental reflective functioning program on the stress of anxious mothers

 background: one of the variables related to mothers’ stress is their reflective action. the act of reflection or mentalization is a clear manifestation of the narration of the capacity of mentalization in people. the important role of the mother as the primary and main caregiver of the child and, following that, the effect of stress on a wide range of the mother’s performance, including in the mentalization process between her and the child, it reveals the necessity of reflective parenting programs adapted to mother’s mentalization in order to reduce the stress of anxious mothers, but the review of previous studies shows that there is a research gap in this field.aims: the present study was conducted with the aim of determining the efficacy of the adapted parental reflective functioning program on the stress of anxious mothers.method: the method of the current research was a quasi-experiment of pre-test-post-test type with a control group. the statistical population of the research included all anxious mothers living in tehran in 2022. sampling was done by announcing a call in three kindergartens and four psychological clinics in tehran and using the available purposeful sampling method among volunteer mothers with anxiety symptoms. finally, 20 anxious mothers (with a minimum average anxiety score in the beck anxiety test) were selected as a statistical sample and randomly assigned to two experimental and control groups. the main data collection tool included the parenting stress index – short form (abidin, 1995). during 8 sessions, the experimental group received the adapted parental reflective functioning program to the mentalization of the mother, but the members of the control group did not receive any intervention. also, covariance analysis method and spss-20 software were used for data analysis.results: the results of the covariance analysis test in the present study showed that the reflective adapted parental reflective functioning program among the three subscales of parental stress, it significantly reduced parental distress and parent-child dysfunctional interaction (p<0.001), but it was not effective in reducing the subscale scores of difficult child characteristics.conclusion: considering the effectiveness of the adapted parental reflective functioning program on the level of stress of anxious mothers in the present study, it seems that training parents in this field can be one of the most appropriate methods to improve mother-child interactions, the formation of secure attachment in children and subsequently, the reduction of the stress level of anxious mothers.