مقایسۀ اثربخشی آموزش سرمایه‌های روانشناختی و ذهن‌آگاهی بر بهزیستی روانشناختی زنان سرپرست خانوار

زمینه: تعداد زنان سرپرست خانوار به ‌واسطۀ تغییرات اجتماعی و جمعیتی گسترده جامعه ایران در سال‌های اخیر افزایش یافته است. برخی از مطالعات پیشین نشان داده است این دسته از زنان، بهزیستی روانشناختی پایینی دارند. نکتۀ مثبت این است که مطالعات پیشین، اثربخشی مداخلات مبتنی بر سرمایه‌ روانشناختی و ذهن‌آگاهی را بر بهزیستی روانشناختی زنان سرپرست خانوار تایید کرده‌اند، اما پژوهش خاصی که اثربخشی دو مداخلۀ آموزشی سرمایه‌ روانشناختی و ذهن‌آگاهی را بر بهزیستی روانشناختی زنان سرپرست خانوار مقایسه کند، یافت نشد.هدف: مطالعۀ حاضر باهدف مقایسۀ اثربخشی آموزش مبتنی بر سرمایه‌ روانشناختی و ذهن‌آگاهی بر بهزیستی روانشناختی زنان سرپرست خانوار انجام شد.روش: روش این پژوهش، نیمه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون – پس‌آزمون با گروه گواه بود. جامعۀ آماری پژوهش شامل تمامی زنان سرپرست خانوار شهرستان شیراز بود که در ادارۀ بهزیستی شهرستان شیراز پرونده داشته و هم‌زمان کودکان آن‌ها در مدارس تحت پوشش ادارۀ ناحیه 2 آموزش‌ و پرورش شهر شیراز در سال 1401-1402 تحصیل می‌کردند. از بین زنان سرپرست خانوار در جامعۀ آماری، 45 زن به‌ صورت در دسترس انتخاب شده و سپس به صورت تصادفی در سه گروه 15 نفری شامل دو گروه آزمایش (آموزش مبتنی بر سرمایه‌ روانشناختی و درمان مبتنی بر ذهن‌آگاهی) و یک گروه گواه قرار گرفتند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه بهزیستی روانشناختی (ریف، 1989) بود. گروه‌های آزمایش اول و دوم طی 8 جلسه 90 دقیقه‌ای به ترتیب تحت آموزش مبتنی بر سرمایه روانشناختی (لوتانز، 2007) و درمان مبتنی بر ذهن‌آگاهی (بائر و همکاران، 2006) قرار گرفتند ولی اعضای گروه گواه هیچ گونه مداخله‌ای دریافت نکردند. تجزیه‌ و تحلیل داده‌ها با استفاده از تحلیل کوواریانس تک متغیره و نرم‌افزار spss-24 انجام شد.یافته ها: یافته‌های به دست آمده حاکی از آن بود که آموزش مبتنی بر سرمایه روانشناختی و درمان مبتنی بر ذهن‌آگاهی هر دو به صورت یکسان بر بهبود بهزیستی روانشناختی زنان سرپرست خانوار موثر هستند (0/976 =p).نتیجه گیری: با توجه به نتایج بدست آمده در مطالعۀ حاضر، به نظر می‌رسد روانشناسان و مشاوران می‌توانند از روش آموزش مبتنی بر سرمایه روانشناختی و درمان ذهن آگاهی در جهت ارتقای سلامت و افزایش بهزیستی روانشناختی زنان سرپرست خانوار استفاده کنند

comparing the effecacy of psychological capital and mindfulness training on the psychological well-being of female heads of households

background: the number of female heads of the household has increased due to the extensive social and demographic changes of the iranian society in recent years. some previous studies have shown that these women have low psychological well-being. the positive point is that previous studies have confirmed the effectiveness of interventions based on psychological capital and mindfulness on the psychological well-being of female heads of households, however, no specific research comparing the effecacy of two educational interventions of psychological capital and mindfulness on the psychological well-being of female heads of households was found.aims: the present study was conducted with the aim of comparing the effecacy of training based on psychological capital and mindfulness on the psychological well-being of female heads of households.method: the method of this research was semi-experimental with a pretest-posttest design with a control group. the statistical population of the research included all female heads of households in shiraz city who had a file in the shiraz city welfare office and at the same time their children were studying in schools covered by the 2nd district education office of shiraz city in 2022-2023. among the female heads of households in the statistical community, 45 women were selected as available and then randomly divided into three groups of 15 including two experimental groups (training based on psychological capital and treatment based on mindfulness) and a control group. the research tool included psychological well-being questionnaire (ryff, 1989). the first and second experimental groups were subjected to training based on psychological capital (luthans, 2007) and mindfulness-based therapy (baer et al., 2006) during 8 90-minute sessions, but the members of the control group did not receive any intervention. data analysis was done using univariate covariance analysis and spss-24 software.results: the findings indicated that training based on psychological capital and treatment based on mindfulness are both equally effective in improving the psychological well-being of female heads of households (p=0.976).conclusion: according to the results obtained in the present study, it seems that psychologists and counselors can use the method of training based on psychological capital and mindfulness therapy in order to improve the health and increase the psychological well-being of women heads of households