بررسی اثربخشی به کارگیری راهبردهای جبرانی مبتنی بر پردازش شناختی نارساخوانان بر روی درک متن، دقت و سرعت خواندن در کودکان فارسی زبان

زمینه: نارساخوانی یک مشکل پیش‌بینی نشده‌ی عصب‌شناختی است. یکی از مولفه‌ها‌ی زبانی برای نارساخوانان، استفاده از راهبردهای جبرانی است. با اینکه به کارگیری روش های واج‌شناختی در بهبود خواندن در میان پژوهش‌های فارسی زبان بسیار است اما راهبردهای جبرانی در زبان فارسی چندان مورد توجه نبوده است. از اینرو بررسی و به‌کارگیری این راهبردهای زبانی در زبان فارسی یکی از ضروریات طراحی روش‌های بهبودبخشی در نارساخوانان است که مطالعات اندکی به آن پرداخته است.هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی به کارگیری راهبردهای جبرانی شناختی مبتنی بر پردازش خاص نارساخوانی بر روی درک متن، دقت و سرعت خواندن در کودکان فارسی زبان بود.روش: روش پژوهش حاضر نیمه آزمایشی از نوع پیش‌آزمون - پس‌آزمون بود. جامعه‌ی آماری پژوهش حاضر تمامی دانش‌آموزان پایه‌ی دوم دبستان نارساخوان شهر سمنان در سال 1402 بود که از آن نمونه‌ای به روش خوشه‌ای تصادفی انتخاب شد. در مجموع 31 نفر برای نمونه انتخاب شدند. ابزار پژوهش آزمون ادراک بینایی (فراستیگ، 1996) و آزمون خواندن (شیرازی و نیلی پور، 1380) و آزمون محقق ساخته بود و از پروتکل آموزشی (کلارک ولیون، 2011) استفاده شد. برای تحلیل داده ها از آزمون تحلیل کوورایانس چندمتغیری در نرم افزار spss نسخه 26 استفاده شد.یافته ها: بررسی کوواریانس سطوح ادراک بینایی (بالا - متوسط) بر نمرات پس‌آزمون گروه آموزش دیده به روش جبرانی نشان می‌دهد که تاثیر ادراک بینایی بر کاهش خطای خواندن و همچنین طول زمان خواندن با توجه به سطح معنی داری پایین تر از 0.05 اثربخش است.نتیجه‌گیری: باتوجه به یافته های حاصل از این پژوهش می توان استنباط کرد که به کارگیری روش‌های جبرانی و واج‌شناختی در کنار هم می‌تواند به بهبودبخشی دقت، سرعت و درک متن نارساخوانان کمک کند؛ بنابراین برای بهبودبخشی مولفه‌های خواندن در نارساخوانان باید توانایی‌های متفاوت شناختی و راهبردهای جبرانی مورد استفاده در آنان را شناخته و به کار گرفته شود.

investigating the effectiveness of using compensatory strategies based on cognitive processing of dyslexics on text comprehension, reading accuracy and speed in persian-speaking children

background: dyslexia is an unpredictable neurological problem. one of the language components for dyslexics is the use of compensatory strategies. although the use of phonological methods to improve reading is very common among persian language researchers, compensatory strategies in the persian language have not received much attention. therefore, examining and applying these language strategies in the persian language is one of the necessities of designing improvement methods for dyslexics, which few studies have addressed.aims: the aim of the present study was to investigate the effect of using cognitive compensatory strategies based on special processing of dyslexia on text comprehension, reading accuracy, and speed in persian-speaking children.methods: the method of the present research is a pre-test-post-test type experiment. the statistical population was all the second-grade students of the dyslexic primary school in semnan, from which a sample was selected using a random cluster method. a total of 31 people were selected for the sample. the research tools were the frostig visual perception test (frostig, 1996), shirazi and nilipour’s reading test (2010), and the researcher’s test. the provided training protocol was (clark wellion, 2011). for data analysis, a covariance analysis test was used in spss software.results: examining the covariance of visual perception levels (high-medium) on the post-test scores of the group trained in the compensatory method shows that the effect of visual perception is effective in reducing reading errors and also the length of reading time according to a significance level lower than 0.05.conclusion: according to the findings of this research, it can be concluded that the use of compensatory and phonological methods together can help to improve the accuracy, speed, and comprehension of dyslexic texts; therefore, to improve reading components in dyslexics, different cognitive abilities and compensatory strategies used in them should be known and used.