مقایسۀ اثربخشی آموزش راهبردهای شناختی، فراشناختی و تنظیم هیجان بر بهزیستی روانشناختی دانش‌آموزان پسر دارای عملکرد تحصیلی پایین دورۀ دوم متوسطه

 زمینه: عملکرد تحصیلی به ‌عنوان شاخصی برای ارزیابی موفقیت سیستم آموزش ‌و پرورش در نظر گرفته می‌شود. یکی از متغیرهای تاثیرگذار در عملکرد تحصیلی در دورۀ نوجوانی، بهزیستی روانشناختی است. با توجه به سبب‌شناسی عملکرد تحصیلی پایین در دانش‌آموزان، این حوزه دارای کاستی‌هایی می‌باشد. پژوهش‌ها نشان می‌دهد، مداخلات در این حوزه نیازمند توجه به مسائل رشد محوری چون مداخلات شناخت مدار و هیجان مدار در قالب آموزش می‌باشد. انواع مداخلات انجام شده در این حوزه، مدعی اثربخشی بوده اما مطالعۀ حاضر به دنبال مقایسۀ اثربخشی آموزش راهبردهای شناختی، فراشناختی و تنظیم هیجان بر بهزیستی روانشناختی دانش‌آموزان پسر دارای عملکرد تحصیلی پایین دوره دوم متوسطه است.هدف: پژوهش حاضر با هدف مقایسۀ اثربخشی آموزش راهبردهای شناختی، فراشناختی و تنظیم هیجان بر بهزیستی روانشناختی دانش‌آموزان پسر دورۀ دوم متوسطه با عملکرد تحصیلی پایین انجام شد.روش: طرح پژوهش، نیمه‌آزمایشی از نوع پیش‌آزمون، پس‌آزمون با گروه گواه بود. جامعۀ آماری پژوهش شامل تمامی دانش‌آموزان پسر دورۀ دوم متوسطه شهر تبریز با عملکرد تحصیلی پایین در سال تحصیلی 1401-1400 بود. برای انتخاب نمونۀ آماری پژوهش، تعداد 60 نفر به شکل نمونه‌گیری هدفمند (بر اساس ملاک‌های ورودی پژوهش) انتخاب ‌شده و به صورت تصادفی در سه گروه آزمایش (راهبردهای شناختی، راهبردهای فراشناختی و مداخله تنظیم هیجان) و یک گروه گواه (هر گروه 15 نفر) جایابی شدند. برای جمع‌آوری اطلاعات از پرسشنامه بهزیستی روانشناختی فرم کوتاه ریف (rspwb-sf)، پروتکل‌های آموزش راهبردهای شناختی و فراشناختی (سیف، 1395) و مداخلۀ تنظیم هیجان (گراس و تامپسون، 2007) استفاده شد. برای تجزیه‌ و تحلیل داده‌ها نیز از آزمون تحلیل کواریانس تک متغیره و چند متغیره، آزمون تعقیبی بنفرونی و نرم‌افزار spss27 استفاده شد.یافته ها: بر اساس نتایج تحلیل کوواریانس چند متغیره، تاثیر هر سه مداخله راهبردهای شناختی، راهبردهای فراشناختی و تنظیم هیجان بر نمره کل بهزیستی روانشناختی تایید شد (0/05 >p). مقایسه مداخله‌ها در آزمون تعقیبی بنفرونی نیز نشان داد اثربخشی مداخله تنظیم هیجان بر بهزیستی روانشناختی به طور معنی داری بیشتر از دو مداخله راهبردهای شناختی و راهبردهای فراشناختی بود (0/05 >p).نتیجه‌گیری: با توجه به یافته‌های به دست آمده، به نظر می‌رسد راهبردهای شناختی، فراشناختی و تنظیم هیجان، پتانسیل اثربخشی در جهت ارتقای سطح کلی بهزیستی روانشناختی را دارند و معلمان و مشاوران مدارس می‌توانند جهت ارتقای سطح عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان، از این مداخلات استفاده نمایند.

comparing the effectiveness of teaching cognitive, metacognitive and emotion regulation strategies on the psychological well-being of male students with low academic performance in the second year of high school

background: academic performance is considered as an indicator for evaluating the success of the education system. one of the influential variables in academic performance during adolescence is psychological well-being. according to the etiology of low academic performance in students, this field has shortcomings. research shows that interventions in this field require attention to growth-oriented issues such as cognitive-oriented and emotion-oriented interventions in the form of education. all kinds of interventions in this field claim to be effective, but the present study seeks to compare the effectiveness of teaching cognitive, metacognitive and emotion regulation strategies on the psychological well-being of secondary school students male with low academic performance.aims: the present study was conducted with the aim of comparing the effectiveness of teaching cognitive, metacognitive and emotion regulation strategies on the psychological well-being secondary school students male with low academic performancemethods: the research design was a semi-experimental type of pre-test, post-test with control group. the statistical population of the research included all male students of the secondary school students male in tabriz city with low academic performance in the academic year of 2021-2022. select the statistical sample of the research, 60 people were selected in the form of purposeful sampling (based on the research entry criteria) and randomly divided into three experimental groups (cognitive strategies, metacognitive strategies and emotion regulation intervention) and a control group (15 people in each group) were placed. in order to collect information, ryff scales of psychological well-being scale-short form (rspwb-sf), cognit0ive and metacognitive strategies training protocols (seif, 2016) and emotion regulation intervention (gross & thompson, 2007) were used.univariate and multivariate analysis of covariance, benferroni post hoc test and spss27 software were used for data analysis.results: based on the results of multivariate covariance analysis, the effect of all three interventions of cognitive strategies, metacognitive strategies and emotion regulation on the total score of psychological well-being was confirmed (p<0.05). the comparison of the interventions in benferroni’s follow-up test also showed that the effectiveness of the emotion regulation intervention on psychological well-being was significantly higher than the two interventions of cognitive strategies and metacognitive strategies (p<0.05).conclusion: according to the findings, it seems that cognitive, metacognitive and emotion regulation strategies have the potential to be effective in improving the overall level of psychological well-being, and teachers and school counselors can use these interventions to improve the academic performance of students.