مدل ساختاری خود مراقبتی بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 بر اساس نشانه‌های هیجانی و معنویت: نقش میانجی شفقت به خود

زمینه: دیابت یک بیماری مزمن، رو به رشد و همراه با پیامدهای جدی و مهم جسمانی و روانی است. خودمراقبتی در کنترل این بیماری بسیار حائز اهمیت است و شناسایی عوامل موثر بر خودمراقبتی مانند نشانه‌های هیجانی، معنویت و شفقت به خود می‌تواند ما را در کنترل بهتر این نوع بیماری یاری کند. مرور پیشینۀ پژوهشی نشان می‎دهد در حیطۀ خودمراقبتی دیابت نوع دو مطالعات اندکی وجود دارد، ازاین­رو مطالعۀ حاضر درصدد بررسی نقش شفقت به خود بر خودمراقبتی دیابت از طریق نشانه‌های هیجانی و معنویت است. هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی مدل ساختاری رابطه خودمراقبتی بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 بر اساس نشانه‌های هیجانی و معنویت با میانجی‌گری شفقت به خود انجام شد. روش: طرح پژوهش حاضر توصیفی - همبستگی و از نوع مدل‌سازی معادلات ساختاری بود. جامعه‌‌آماری پژوهش شامل تمامی بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 شهر تهران در سال 1400-1399 بود که به روش نمونه‌گیری در دسترس، 423 نفر از بیمارستان‌های شریعتی، امام ­خمینی‌(ره) و پلی‌کلینیک تخصصی سلامت و دیابت تابان انتخاب شدند. به ‌منظور جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه‌های خودمراقبتی دیابت نوع 2 (نعمتی‌زاده و همکاران، 1400)، نشانه‌های هیجانی (واردنر و همکاران، 2010)، شفقت به خود (نف، 2003) و معنویت (پارسیان و دونینیگ، 2009) استفاده شد. همچنین داده‌های پژوهش با استفاده از روش مدل‌سازی معادلات ساختاری و نرم‌افزارهای spss-24 وamos-24 تحلیل شدند. یافته ­ها: یافته‌های این پژوهش نشان داد اثرکل نشانه‌های هیجانی (β=0.274, p<0.01)، معنویت (β=0.485, p<0.01 ) و شفقت به خود (p<0.01, 369) β=0/0) بر خودمراقبتی بیماران مبتلا به دیابت نوع دو در سطح 0/01 معنادار بود. همچنین نتایج نشان داد اثر غیرمستقیم نشانه‌های هیجانی (β=-0.164, p < 0.01)، معنویت (β = 0.098, p < 0.01 ) بر خودمراقبتی بیماران مبتلا به دیابت نوع دو در سطح 0/01 معنادار بود. بر این اساس مشخص شد شفقت به خود اثر نشانه‌های هیجانی بر خودمراقبتی را به صورت منفی و اثر معنویت بر خودمراقبتی بیماران مبتلا به دیابت را به صورت مثبت و معنادار میانجی‌گری می‌کند. همچنین نتایج حاکی از آن بود که متغیرهای معنویت، نشانه‌های هیجانی و شفقت به خود در مجموع 51 درصد از واریانس خودمراقبتی را در مبتلابان به دیابت نوع 2 تبیین می‌کنند. نتیجه ­گیری: با توجه به نتایج به دست آمده به نظر می‌رسد شفقت به خود در رابطۀ بین نشانه‌های هیجانی و معنویت و خودمراقبتی بیماران مبتلا به دیابت نوع 2، نقش میانجی دارد، ازاین ­رو افزایش خودشفقتی در این بیماران می‌تواند با کنترل نشانه‌های هیجانی منفی مانند افسردگی و اضطراب و افزایش معنویت در ارتقای خودمراقبتی این بیماران تاثیرگذار باشد.

structural model of self-care of patients with type-2 diabetes based on emotional symptoms, and spirituality: the mediating role of self-compassion

 background: diabetes is a chronic, growing disease with serious and important physical and mental consequences. self-care is very important in controlling this disease, and identifying factors affecting self-care such as emotional symptoms, spirituality, and self-compassion can help us better control this type of disease. a review of the research background shows that there are few studies in the field of type 2 diabetes self-care, so the present study tries to investigate the role of self-compassion on diabetes self-care through emotional symptoms and spirituality.aims: the present study was conducted with the aim of investigating the structural model of the self-care relationship of patients with type 2 diabetes based on emotional symptoms and spirituality with the mediation of self-compassion.method: the design of the current research was descriptive-correlational and structural equation modeling. the statistical population of the study included all patients with type 2 diabetes in tehran in 2020-2021, 423 of whom were selected from shariati, imam khomeini hospitals, and taban specialized health and diabetes polyclinic using available sampling method. in order to collect data, type 2 diabetes self-care questionnaires (neamatizade et al., 2022), emotional symptoms (wardenaar et al., 2010), self-compassion (neff, 2003) and spirituality (parsian & dunning, 2009) were used. also, research data were analyzed using structural equation modeling method and spss24 and amos24 software.results: the findings of this research showed that the overall effect of emotional symptoms (β=0.274, p<0.01), spirituality (β=0.485, p<0.01) and self-compassion (p<0.01, 369) β=0/0) on self-care of type 2 diabetic patients was significant at the level of 0.01. also, the results showed the indirect effect of emotional symptoms (β=-0.164, p < 0.01), spirituality (β = 0.098, p < 0.01) on the self-care of type 2 diabetic patients was significant at the level of 0.01. based on this, it was found that self-compassion mediates the effect of emotional symptoms on self-care in a negative way and the effect of spirituality on self-care of diabetic patients in a positive and meaningful way. also, the results showed that the variables of spirituality, emotional symptoms and self-compassion explain a total of 51% of the variance of self-care in type 2 diabetes patients.conclusion: according to the obtained results, it seems that self-compassion has a mediating role in the relationship between emotional symptoms and spirituality and self-care of type 2 diabetes patients. therefore, increasing self-compassion in these patients can be effective in improving the self-care of these patients by controlling negative emotional symptoms such as depression and anxiety and increasing spirituality.