بررسی اثربخشی درمان برنامه زمانی پارادوکس بر حساسیت اضطرابی و کانون توجه در افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی

 زمینه: حساسیت اضطرابی و کانون توجه از مولفه‌های مهم در ایجاد و حفظ اختلال اضطراب اجتماعی محسوب می‌شوند که نقص در هر یک از آن‌ها می‌تواند به عنوان یک عامل خطر بالقوه در این اختلال نقش داشته باشد. برخی مطالعات نشان داده‌اند که درمان برنامه زمانی پارادوکس می‌تواند منجر به کاهش نگرانی و علائم اضطراب اجتماعی شود. در ایران در مورد اثربخشی این روش درمانی بر حساسیت اضطرابی و کانون توجه در افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی شکاف پژوهشی وجود دارد.هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی درمان برنامه زمانی پارادوکس بر حساسیت اضطرابی و کانون توجه در افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی انجام شد.روش: طرح پژوهش حاضر، نیمه آزمایشی از نوع پیش‌آزمون – پس‌آزمون با گروه گواه و پیگیری یک ماهه بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی افراد مراجعه کننده به مراکز مشاوره و کلینیک‌های روان‌درمانی شهر تهران در پاییز و زمستان سال 1401 بود. نمونه آماری نیز شامل 30 نفر از درمانجویان مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی بود که به صورت در دسترس انتخاب و در دو گروه 15 نفری (یک گروه آزمایش و یک گروه گواه) گمارده شدند. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه‌های کانون توجه (وودی و همکاران، 1997)، شاخص حساسیت اضطرابی تجدید نظر شده (تیلور و کاکس، 1998) استفاده شد. همچنین درمان برنامه زمانی پارادوکس (بشارت، 1396) در شش جلسه 45 دقیقه‌ای بر روی گروه آزمایش اجرا شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها نیز علاوه بر شاخصه‌های آمار توصیفی با استفاده از آزمون تحلیل چندمتغیری، تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر، تعقیبی بونفرونی و نرم‌افزار spss25 انجام شد.یافته‌ها: نتایج پژوهش نشان داد، درمان برنامه زمانی پارادوکس بر تمام مولفه‌های حساسیت اضطرابی (ترس از نشانه‌های تنفسی، ترس از واکنش‌های اضطرابی، ترس از نشانه‌های، قلبی – عروقی - معده‌ای، عدم مهار شناختی و نمره کل) و کانون توجه (توجه متمرکز بر خود و توجه به بیرون) تاثیر معنادار داشته است (0/001>p).نتیجه‌گیری: با توجه به یافته‌های پژوهش حاضر به نظر می‌رسد درمان برنامه زمانی پارادوکس می‌تواند توسط روانشناسان و روان‌پزشکان به عنوان درمانی کارآمد در جهت کاهش علائم اختلال اضطراب اجتماعی به ویژه حساسیت اضطرابی و کانون توجه به کار برده شود.

investigating the efficacy of paradoxical time table therapy on anxiety sensitivity and focused–attention in people with social anxiety disorder

 background: anxiety sensitivity and focused – attention are important components in creating and maintaining social anxiety disorder, and a defect in each of them can play a role as a potential risk factor in this disorder. some studies have shown that paradoxical time table therapy can lead to a reduction in worry and social anxiety symptoms. in iran, there is a research gap regarding the efficacy of this treatment method on anxiety sensitivity and focus of attention in people with social anxiety disorder.aims: the present study was conducted with the aim of investigating the efficacy of paradoxical time table therapy on anxiety sensitivity and focused–attention in people with social anxiety disorder.methods: the current research design was a semi-experimental pre-test-post-test type with a control group and a one-month follow-up. the statistical population of the research included all people who referred to counseling centers and psychotherapy clinics in tehran in the fall and winter of 2022. the statistical sample included 30 people with social anxiety disorder who were selected as available samples and were divided into two groups of 15 people (experimental group and control group). focous of attention questionnaire (woody et al., 1997) and revised anxiety sensitivity index (taylor & cox 1998) were used to collect data. also, the treatment of the paradoxical time table therapy (besharat, 2017) was implemented in six sessionsof 45 minutes on the experimental group. in addition to descriptive statistics, data analysis was performed using multivariate analysis, variance analysis with repeated measures, bonferroni post hoc and spss25 software.results: the results of the research showed that the treatment of paradox time program on all components of anxiety sensitivity (fear of respiratory symptoms, fear of anxiety reactions, fear of cardiovascular symptoms, cognitive dyscontrol and the total score) and focused – attention (self-focused attentio and attention to the outside) had a significant effect (p<0.001).conclusion: according to the findings of the current research, it seems that the paradoxical time table therapy can be used by psychologists and psychiatrists as an efficient treatment to reduce the symptoms of social anxiety disorder, especially anxiety sensitivity and focused–attention.