اثربخشی آموزش مولفه‌های سرمایه روانشناختی بر راهبردهای مقابله‌ای و تعامل والد-کودک در مادران دارای فرزند با ناتوانی هوشی

زمینه: پژوهش‌ها نشان می‌دهد مادران دارای کودکان با ناتوانی هوشی از راهبردهای مقابله ناکارآمد استفاده می‌کنند که تاثیرات منفی بر کیفیت تعاملات‌شان دارد. مداخلاتی جهت تجهیز مادران در این زمینه نیاز است. در مورد اثربخشی آموزش مولفه‌های سرمایۀ روانشناختی بر راهبردهای مقابله‌ای و تعامل والد-کودک در این دسته از مادران، شکاف پژوهشی وجود دارد.هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش مولفه‌های سرمایۀ روانشناختی بر راهبردهای مقابله‌ای و تعامل والد-کودک در مادران دارای فرزند با ناتوانی هوشی انجام شد.روش: روش پژوهش حاضر نیمه آزمایشی، از نوع پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه گواه همراه با پیگیری یک ماهه بود. جامعه آماری پژوهش را مادران دارای فرزند دختر با ناتوانی هوشی تشکیل داده که فرزندان‌شان در سال تحصیلی 1401-1400 در مدارس دخترانه ابتدایی استثنایی شهر تهران مشغول به تحصیل بودند. با روش نمونه‌گیری هدفمند، 40 مادر انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه (20 نفر آزمایش و 20 نفر گواه) گمارش شدند. ابزار استفاده شده در این پژوهش شامل پرسشنامه‌های راهبردهای مقابله‌ای (لازاروس و فولکمن، 1984) و تعامل والد-کودک (پیانتا، 1994) بود. گروه آزمایش در معرض 16 جلسه آموزشی قرار گرفت. دادهها نیز با استفاده از تحلیل کوواریانس چند متغیری و تک متغیری تجزیه و تحلیل شد.یافتهها: نتایج پژوهش نشان داد، نمرات پس‌آزمون گروه آزمایش نسبت به گروه گواه در متغیر‌های راهبردهای مقابله‌ای مسئله‌مدار و تعامل والد-کودک به طور معناداری بالاتر بوده و همچنین در راهبرد مقابله‌ای هیجان‌مدار کاهش داشته است (0/01>p). همچنین اثرات برنامه در مرحلۀ پیگیری بر روی راهبرد مسئله‌مدار و تعامل والد-کودک پایدار بود ولی در راهبرد هیجان‌مدار، کاهش معناداری داشته است.نتیجه‌گیری: با توجه به اثربخشی برنامه آموزش مولفههای سرمایۀ روانشناختی بر راهبردهای مقابله‌ای و بهبود تعامل والد-کودک در مادران دارای کودک با ناتوانی هوشی، توجه به توانمندسازی فردی مادران و تقویت منابع روانشناختی آنان ضروری باشد

the efficacy of education of psychological capital components on coping strategies and parent-child interaction in mothers of children with intellectual disability

background: research shows that mothers with children of intellectual disabilities use ineffective coping strategies that have negative effects on the quality of their interactions. interventions are needed to equip mothers in this field. there is a research gap regarding the effectiveness of teaching psychological capital components on coping strategies and parent-child interaction in this category of mothers.aims: the present study was conducted with the aim of investigating the efficacy of teaching psychological capital components on coping strategies and parent-child interaction in mothers with children with intellectual disabilities.methods: the method of the current research was semi-experimental, with a pre-test and post-test with a control group with a one-month follow-up. the statistical population of the research is made up of mothers with daughters with intellectual disabilities whose children were studying in exceptional primary girls’ schools in tehran in the academic year 1401-1400. 40 mothers were selected by purposeful sampling and randomly assigned to two experimental and control groups (20 experimental and 20 control). the tools used in this research were coping strategies questionnaires (lazarus and folkman, 1984) and parent-child interaction (pianta, 1994). the experimental group was exposed to 16 training sessions. data were analyzed using the multivariate and univariate analysis of covariance.results: the results of the research showed that the post-test scores of the experimental group were significantly higher than the control group in the variables of problem-oriented coping strategies and parent-child interaction also there has been a decrease in emotion-oriented coping strategy (p<0.01). the effects of the program in the follow-up phase were stable on problem-oriented coping strategies and parent-child interaction and there has been a significant decrease in the emotion-oriented coping strategy.conclusion: considering the effectiveness of the psychological capital component training program on coping strategies and improving parent-child interaction in mothers of children with intellectual disabilities, it is necessary to pay attention to the individual empowerment of mothers and strengthen their psychological resources.