تاثیر فراشناخت بر معرفت‌شناسی شخصی با نقش میانجی‌گر نظریه ذهن

زمینه: در دهه‌های اخیر معرفت‌شناسی شخصی یا ماهیت دانش بشری با مفاهیمی مانند فراشناخت و نظریه ذهن که معتقد است مردم بر اساس باورهای ذهنی و نیّات درونی، افکار، احساسات و باورهای خود، رفتار دیگران را تفسیر می‌کنند، توسط روانشناسان مورد بررسی و تحقیق قرار گرفته است. امّا در زمینه درک کودکان از ماهیت دانش و دانستن و تاثیر فراشناخت و نظریه ذهن بر معرفت‌شناسی آنان شکاف تحقیقاتی وجود دارد. هدف: هدف از این مطالعه بررسی تاثیر فراشناخت بر معرفت‌شناسی شخصی و نقش میانجی‌گر نظریه ذهن یا همان بررسی نیّات درونی و درک علّت رفتار، ذهن، تفکر، باور و دانستن در دانش‌آموزان پایه‌های سوم تا ششم ابتدایی است. روش: این مطالعه بر اساس هدف، بنیادی و ازنظر نحوه جمع‌آوری داده‌ها در حوزه مطالعات توصیفی از نوع همبستگی قرار دارد. نمونه مورد بررسی 303 (101 پسر و 202 دختر) دانش‌آموز دوره ابتدایی در پایه‌های سوم تا ششم شهر خرم‌آباد بودند که به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای مرحله‌ای انتخاب شدند و به پرسش‌نامه مهارت‌های فراشناختی (اسپرلینگ و همکاران، 2001)؛ آزمون نظریه ذهن استرینمن (1994) و پرسشنامه معرفت‌شناسی شخصی کودکان (تنها و همکاران،‌ 1396) پاسخ دادند. داده‌ها با استفاده از روش مدل معادلات ساختاری تجزیه‌وتحلیل شد. یافته‌ها: بر اساس نتایج به‌دست‌آمده، مدل پیشنهادی از برازش مناسب با داده‌ها برخوردار بود. بر این اساس، مسیر مستقیم فراشناخت بر نظریه ذهن و معرفت‌شناسی شخصی معنی‌دار بود (p<0/01)، همچنین، مسیر مستقیم نظریه ذهن بر معرفت‌شناسی شخصی معنی‌دار بود ( p<0/01). اثر غیرمستقیم فراشناخت بر معرفت‌شناسی شخصی از طریق نظریه ذهن نیز معنی‌دار بود (p<0/01). نتیجه‌گیری: فراشناخت، نظریه ذهن و معرفت‌شناسی شخصی دارای نقاط تلاقی تئوریکی هستند، امّا لزوم پرداختن به مطالعات میدانی بیشتر ضمن روشن‌تر کردن ابعاد بیشتری از این ارتباط، می‌تواند در محیط‌های آموزشی دارای کاربردهای عملی‌تر باشد.

effect of metacognition on personal epistemology with the mediating role of theory of mind

background: over the recent decades, personal epistemology or the nature of human knowledge with some concepts including metacognition and theory of mind, which emphasized that people interpret the behavior of others based on their own mental beliefs, inner intentions, thoughts, feelings, and beliefs, were considered by psychologists. in congruence with previous studies, there is a research gap in children’s understanding of the nature of knowledge and the impact of metacognition and theory of mind on their epistemology.aims: this study aimed to investigate the effect of metacognition on personal epistemology with the mediating role of theory of mind or the examination of the inner intentions and, understanding of the cause of behavior, mind, thinking, belief, and knowledge in third to sixth-grade students.methods: this was a fundamental and descriptive-correlational study based on purpose and data collection, respectively. the sample consisted of 303 (101 boys and 202 girls) elementary students in the third to sixth grades of khorramabad, iran. they were selected by stepwise cluster sampling method. participants responded to the metacognitive skills questionnaire (sperling et al., 2001), streenerman mind theory test (1994), and the children’s personal epistemology questionnaire (tanha et al., 2019). besides, data were analyzed using structural equation modeling.results: the results illustrated that the proposed model had a good fit with the data. accordingly, the direct path of metacognition on the theory of mind and personal epistemology and the direct path of the theory of mind on personal epistemology were significant (p<0/01). also, the indirect effect of metacognition on personal epistemology through mind theory was also significant (p<0/01).conclusion: metacognition, mind theory, and personal epistemology have theoretical common dimensions. it seems conducting more extended field studies and clarifying more aspects of this relationship can have more practical applications in the educational setting