مقایسه اثربخشی زوج درمانی شناختی - رفتاری با زوج درمانی سیستمی - رفتاری بر صمیمیت و تمایزیافتگی خود در زوجین با تعارض زناشویی

زمینه: فقدان صمیمیت و پایین بودن سطح تمایزیافتگی زوجین می تواند یکی از علل اصلی طلاق باشد. اثربخشی زوج درمانگری شناختی - رفتاری بر متغیرهای مختلف تایید شده است، اما در زمینه کارایی آن بر روی سطح تمایزیافتگی، جامعه مورد مطالعه و همچنین مقایسه این درمان با درمان سیستمی - رفتاری پژوهشی صورت نگرفته است. هدف: این مطالعه با هدف مقایسه اثربخشی زوج درمانی سیستمی - رفتاری و شناختی - رفتاری بر صمیمیت و تمایزیافتگی خود زوجین دارای تعارض زناشویی انجام گرفت. روش: تحقیق حاضر مطالعه ای نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون – پس آزمون و پیگیری دو ماهه با گروه گواه بود. جامعه آماری این پژوهش را زوجین مراجعه کننده به دو مرکز بهداشتی درمانی منطقه 4 شهر تهران به علت تعارض زناشویی در طی سال 1398 تا 1399 تشکیل دادند. از میان مراجعه‌کنندگان به این دو مرکز، پس از تکمیل پرسشنامه تعارض زناشویی (ثنایی، 1387) 27 زوج (54 نفر) انتخاب و پس از همتاسازی در سه گروه (دو گروه آزمایشی و یک گروه گواه) قرار گرفتند. ابزار پژوهش شامل؛ مقیاس صمیمیت الکسیس جی و همکاران (1983) و پرسشنامه تمایزیافتگی خود اسکورون و فریدلندر (1998) بود. یکی از گروه های آزمایش زوج­ ‌درمانی سیستمی - رفتاری کرو و ریدلی (2005) و گروه دیگر پروتکل زوج درمانی شناختی - رفتاری داتیلیو (2009) را به صورت زوجی در 10 جلسه 90 دقیقه‌ای دریافت کردند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس مختلط و آزمون تعقیبی بن فرونی انجام گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد، هر دو روش زوج درمانی بصورت معناداری بر بهبود صمیمیت و تمایزیافتگی خود زوجین دارای تعارض زناشویی موثر بودند و در طول دروه پیگیری ماندگاری داشته است. همچنین نتایج نشان داد بین اثربخشی دو مدل درمانی تفاوت معناداری مشاهده نشد (0/05 >p). نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج این مطالعه می‌توان گفت هر دو رویکرد درمانی اثربخش بودند و لذا استقاده و بکارگیری از این دو رویکرد برای بهبود صمیمیت و تمایزیافتگی در زوجین دارای تعارض زناشویی توصیه می شود.

comparing effectiveness of cognitive-behavioral couple therapy with systemic- behavioral couple therapy on intimacy and differentiation of self in couples with marital conflict

background: absence of intimacy and low level of differentiation of couples can be one of the reasons of divorce among couples. although the effectiveness of cognitive-behavioral couple therapy has been confirmed on different variables, no research has been performed on its effectiveness on the levels of differentiation, studied population, and comparison of this treatment with systemic-behavioral treatment.aims: this study was performed to compare the effectiveness of systemic-behavioral and cognitive-behavioral couple therapy and self-differentiation of couples who have martial conflicts.methods: the present research was a quasi-experimental study with pretest-posttest design and two-month follow-up with control group. the statistical population consisted of couples referring to two healthcare centers of district 4 of tehran because of marital conflicts in 2019-2020. from among the clients of these two centers, after completing the questionnaire of marital conflict (sanaei, 2008), 27 couples (n=54) were chosen and after matching, they were assigned into three groups (two experimental and one control). the research instruments included the thompson and walker’s marital intimacy scale (1983), skowron and friedlander self-differentiation questionnaire (1998). one of the experimental groups received systemic-behavioral couple therapy of crow and ridley (2005), while the other group received cognitive-behavioral couple therapy protocol of dattilio (2009) as couple in ten 90-min sessions. data analysis was performed using mixed variance analysis and bonferroni post-hoc test using spss-21.results: the results showed that both couple therapy methods significantly improved the intimacy and self-differentiation of the couples with marital conflict. there was no significant difference between the effectiveness of these treatment models (p<0.05).conclusion: based on the results of this study, application of these two approaches is recommended for improving intimacy and differentiation among couples with marital conflicts