بررسی مدل ساختاری رابطه بین کنترل روانشناختی والدین و خودکارآمدی عمومی با رفتارهای پرخطر نوجوانان با میانجی گری خودنظم ‌جویی هیجانی

زمینه: رفتارهای پرخطر یکی از عمده ترین عامل تهدیدکننده نظام سلامت تلقی می شود. گرایش به خطرپذیری در نوجوانان نسبت به دیگر گروه های سنی بالاتر است و کنترل والدین نقش مهمی در پیشگیری از بروز رفتارهای پرخطر دارد. فقدان مهارت ابرازگری هیجانی عامل زمینه ساز مهمی در جهت بروز رفتارهای پرخطر می باشد. مرور پژوهش های مرتبط با خطرپذیری نشان می دهد پژوهش های زیربنایی به ندرت به ارزیابی متغیرهای مربوط پرداخته اند. هدف: بررسی مدل ساختاری رابطه بین کنترل روانشناختی والدین و خودکارآمدی عمومی با رفتارهای پرخطر نوجوانان با میانجی گری خودنظم‌جویی هیجانی بود. روش: جامعه‌ی آماری شامل دانش آموزان دوره اول متوسطه‌ی شهر زنجان بود که در سال تحصیلی 1400-1399 مشغول به تحصیل بودند. بر اساس جدول کرجسی و مورگان و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای از طریق فضای مجازی به خاطر عدم کلاس حضوری دانش آموزان نمونه ای به حجم 403 نفراز هر دو جنس انتخاب (که 214 نفر در گروه دختران و 189 نفر در گروه پسران بودند) شد، و به صورت مجازی به پرسشنامه های خطرپذیری نوجوانان (گالونه و همکاران، 2000)، خودتنظیمی عاطفی مارس (1988)، کنترل روانشناختی وابسته مدار و پیشرفت مدار والدین سوننز و همکاران (2010)، و خودکارآمدی عمومی شرر و همکاران (1982) پاسخ دادند. برای تحلیل داده ها از روش آماری مدل یابی معادلات ساختاری استفاده شد. یافته ها: اثر مستقیم کنترل روانشناختی والدین بر خودنظم‌جویی هیجانی (β=-0/28, p<0/01) و رفتارهای پرخطر (β=0/22, p<0/01) معنادار بود. اثر مستقیم خودکارآمدی بر خودنظم‌جویی هیجانی (β=0/31, p<0/01) و رفتارهای پرخطر (β=-0/24, p<0/01) معنادار بود. همچنین رابطه بین کنترل روانشناختی والدین و خودکارآمدی با رفتار پرخطر از طریق خودنظم‌جویی هیجانی معنادار بود. نتیجه‌گیری: براساس نتایج به دست آمده، حمایت و کنترل خانواده نقش مهمی در پیشگیری از گرایش به رفتارهای پرخطر دارد. همچنین تجهیز دانش آموزان به مهارت‌های فردی همچون خودکارآمدی در زمینه مدیریت و خودنظم‌جویی هیجانی می تواند در پیشگیری به انجام رفتارهای پرخطر موثر باشد.

investigate the structural model of the relationship between parental psychological control and general self-efficacy with adolescents' high-risk behaviors mediated by emotional self-regulation

background: high-risk behaviors are considered to be one of the major threats to the health system. the tendency to take risks in teenagers is higher than in other age groups, and parental control plays an important role in preventing the occurrence of risky behaviors. the lack of emotional expression skills is an important factor in the emergence of risky behaviors. a review of the research related to highrisk behaviors shows that basic research has rarely evaluated the related variables.aims: to investigate the structural model of the relationship between parental psychological control and general selfefficacy with adolescents’ highrisk behaviors mediated by emotional selfregulation.methods: the statistical population included the students in the first year of high school in zanjan who were studying in the academic year 20212022. the statistical population according to krejcie and morgan table and using multistage cluster random sampling method through cyberspace due to the lack of facetoface class of a sample of 403 students of both sexes (of which 214 in girls and 189 were in the boys’ group (selected), and were virtually assigned to adolescent risk questionnaires (galone et al., 2000), march emotional selfregulation (1988), dependent psychological control, and parental developmental progress by sonnens et al. (2010). and general selfefficacy scherer et al. (1982) responded. the statistical method of structural equation modeling (sem) was used to analyze the data.results: the results showed that direct effect of parental psychological control on emotional selfregulation (β= 0.28, p< 0.01) and highrisk behaviors (β= 0.02, p< 0.01) was significant. was. the direct effect of selfefficacy on emotional selfregulation (β= 0.01, p< 0.01) and highrisk behaviors (β= 0.24, p< 0.01) was significant. also, the relationship between parental psychological control and selfefficacy with highrisk behavior through emotional selfregulation was significant.conclusion: family support and control play an important role in preventing the tendency to risky behaviors. equipping students with individual skills such as selfefficacy in management and emotional selfregulation can also be effective in preventing highrisk behaviors.