تحلیل چندسطحی رابطه محبوبیت والدین، شکل‌گیری طرحواره‌های ناسازگار اولیه و کمال‌طلبی نوجوانان تیزهوش

زمینه: رفتار اعضای خانواده تابعی از رفتار سایر اعضای خانواده است که مستقیماً بر یکدیگر اثر دارند. طرحواره‌های ناسازگار اولیه و کمال‌گرایی، هر دو به شدت متاثر از بافت خانواده می‌باشند که در دانش‌آموزان تیزهوش عملکردی مختل دارند، اما بررسی علل شیوع آن در بستر خانواده مغفول مانده است.هدف: هدف مطالعه حاضر آزمون رابطه محبوبیت والدین و شکل‌گیری طرحواره‌های ناسازگار اولیه با کمال‌طلبی نوجوانان تیزهوش براساس تحلیل چندسطحی بود.روش: روش مطالعه حاضر همبستگی براساس مدل چندسطحی بود. جامعه آماری مطالعه حاضر در سطح فردی شامل کلیه دانش آموزان متوسطه مدارس تیزهوشان دخترانه شهر تهران، و در سطح محیطی شامل والدین دانش آموزان بود. در این مطالعه به ازای هر متغیر سطح بالاتر (پدر یا مادر)، سه متغیر سطح فردی (دانش‌آموز) انتخاب شد. در مطالعه حاضر 100 نفر (50 پدر و 50 مادر) به عنوان نمونه سطح بالاتر، و تعداد 300 نفر دانش‌آموز نیز به عنوان نمونه سطح فردی انتخاب شد. گروه نمونه به پرسشنامه‌های مقیاس محبوبیت والدین افروز و همکاران (1394)، مقیاس کمال‌گرایی هیل و همکاران (2010) و طرحواره‌های ناسازگار اولیه ریجکبوئر و دبو (2010) پاسخ دادند.یافته ها: با استفاده از تحلیل دوسطحی، نشان داده شد که در متغیرهای سطح دانش‌آموز، طردشدگی و انتظارات مبالغه‌آمیز اثر مثبتی بر کمال‌گرایی منفی داشتند (0/001)، و در متغیرهای سطح خانواده نیز اثر محبوبیت پدر بر کمال‌گرایی منفی معنی‌دار بود (0/05). همچنین مقدار پایایی مدل (0/70) نیز برازش مناسب مدل اول و دوم را نشان می دهد.نتیجه‌گیری: نتایج بطور کلی نشان داد متغیرهای سطح دانش‌آموز و خانواده در پیش‌بینی کمال‌گرایی منفی دخیل هستند و نقش متغیرهای موجود در محیط همانند خانواده، مدرسه، فرهنگ و جامعه، باید در بررسی کمال‌طلبی نوجوانان تیزهوش مورد بررسی قرار داده شود تا بتوان میزان شیوع این پدیده را کاهش داد.

Multilevel analysis of relationship between parental popularity, maladaptive schemas and perfectionism in gifted adolescents

Background: The paramount role of parentchild relationships has always been recognized in the emergence of personality traits and the formation of early maladaptive schemas. Early maladaptive schemas and perfectionism can raise in a family atmosphere, but the researches had less attention on the role of family in gifted students rsquo; perfectionism.Aims: The purpose of this study was to test the relationship between popularity of parents and the creation of early maladaptive schemas with the perfectionism of gifted adolescents based on multilevel analysis.Methods: The research is a multilevel correlational study. The statistical population of the present study included girl gifted students of Tehran rsquo;s gifted high schools at individual level, and their parents at the environmental level. In this study, for each higher level variable (father or mother), three individual level variables (student) were considered. Plus, 100 people (50 fathers and 50 mothers) were chosen as the higher level sample, and 300 students were selected as the individual level sample. The sample were asked to fill 3 sets of questionnaires, popularity of parents rsquo; questionnaire (Afrooz et al., 2013), Perfectionism Scale (Heel et al, 2010) and schema inventory for children (Rijekboer De Boo, 2010).Results: Implementing twolevel analysis, the positive effect (.001) of rejection and exaggerated expectations on negative perfectionism in student level variables were identified. In family level variables, the effect of father popularity on negative perfectionism was significant (.05). Also, the reliability value of the model (.70) confirms the proper fitting of the first and second models.Conclusion: These findings generally suggested that student and family level variables are associated with predicting negative perfectionism and the role of environmental variables such as family, school, culture and society in the perfectionism of gifted adolescents should be surveyed to reduce the prevalence of this issue.