بررسی و انطباق مولفه ها و شاخص‌های سنجش میزان خلاقیت در اثر معماری

زمینه: تمام مراحل فرآیند طراحی معماری از تحقیق تا تحلیل، ارزیابی و فرم پردازی در بطن خود نیازمند خلاقیت می باشند، لذا شناخت و به کارگیری صحیح خلاقیت در معماران از اهمیت به سزایی برخوردار است. با وجود انجام پژوهش‌های مختلف در این حوزه، همچنان درک مشترکی از نحوه ارزیابی خلاقیت در اثرمعماری وجود نداشته و بیشتر ارزیابی‌ها بر اساس ملاک‌های ذهنی انجام می‌گیرد که موجب بلاتکلیفی ها و عدم امکان ارزیابی صحیح اثر گردیده است.هدف: این پژوهش با هدف شناسایی و اولویت بندی مولفه ها و شاخص های موثر در سنجش میزان خلاقیت تجلی یافته معماران در آثارشان، انجام شد.روش: تحقیق از نظر هدف کاربردی و از منظر جمع آوری داده ها در میان مطالعات توصیفی، از نوع همبستگی و دارای روش تحقیق ترکیبی اکتشافی است. جامعه آماری در بخش کیفی شامل پژوهش های پیشین بوده و با نمونه گیری هدفمند 40 پژوهش انتخاب گردید. در بخش کمی، جامعه آماری شامل کلیۀ اساتید دانشگاه های معماری، طراحان و کارکنان حوزه مدیریتی در سازمان‌های مرتبط به معماری در سال 1399 در مشهد بود که 110 نفر از آنان به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. در بخش کیفی، داده های مورد نیاز شامل پژوهش‌های پیشین بوده که با استفاده از روش فراترکیب و از طریق مراحل هفت مرحله ای سندلوسکی و باروسو، به ترکیب داده های به دست آمده پرداخته شد. ابزار اندازه گیری در بخش کمی، پرسشنامۀ محقق ساخته بودکه درستی آزمایی آن از روش تحلیل عاملی با استفاده از نرم افزار pls انجام شد.یافته ها: مولفه های تازگی، عملی بودن، کارایی و وجه هنری در یافته های پژوهش با سطح اطمینان 95% تایید شدند (0/001 =p).نتیجه گیری: نتایج نشان داد در سنجش خلاقیت اثر بایستی به عوامل مختلفی همچون وجوه نو بودن، کارایی، تحقق پذیری و هنری به بصورت همزمان تمرکز نمود

Investigation and adaptation of components and indicators for measuring the creativity of architectural works

Background: All stages of an architectural design process, from research and analysis to form generation, require creativity. Therefore, in architecture, it is crucial to be familiar with creativity and use it correctly. Despite conducting various researches in this field, there is still no common understanding of how to evaluate creativity in architecture and most of the evaluations are based on subjective criteria, which has led to uncertainties and the impossibility of correct evaluation of the work.Aims: This study is aimed at identifying and prioritizing the components and indicators affecting the evaluation of architects #39; creativity.Method: This research has a applied goal, and it has been conducted using an exploratory mixed method. In the first step, the components and indicators were identified using the metasynthesis method. By searching the databases with purposive sampling. In the quantitative section, data were collected using the questionnaire designed in 2020, and the questionnaires were distributed among 110 participants, including professors, architects, and the staff of the architecturerelated management organizations in the city of Mashhad, Iran, who were selected using the cluster sampling method. After collecting the questionnaires and investigating them, they were subjected to confirmatory factor analysis.Results: The results approved the conceptual model, including the components; novelty,practicability, usefulness and the artistic aspect )P = .001(.Conclusions: The results approved novelty, practicability, usefulness and artistic aspect are the important components for the evaluation of architects #39; creativity in architectural design