بررسی ارتباط میان علائم عصب شناختی نرم در پسران دارای اختلال کاستی توجه / فزون کنشی با علائم عصب شناختی نرم در مادران آن ها و تدوین برنامه درمانی برای کودک و مادر: مطالعه ترکیبی

زمینه: در سال های اخیر مطالعات زیادی در رابطه با وجود علائم عصب شناختی نرم در اختلال کاستی توجه / فزون کنشی انجام گرفته اما هنوز پیرامون رابطه ی احتمالی میان این گونه علائم در کودک و مادر، و همچنین پیشنهاد رهیافت های مداخله ای و درمانی، در کشور ما پژوهشی صورت نگرفته است.هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی ارتباط میان علائم عصب شناختی نرم در پسران دارای اختلال کاستی توجه / فزون کنشی با مادران شان و ارائه برنامه درمانی برای رفع علائم هم درکودک و هم در مادر بود.روش: این مطالعه از نوع ترکیبی بود بدین ترتیب که در بخش اول (کمی) از روش توصیفی از نوع همبستگی استفاده شد و در بخش دوم (کیفی) با توجه به نتایج بدست آمده و با استفاده از شبکه مضامین (آتراید استرلینک) برنامه ای برای بهبود علائم مادر و کودک طراحی گردید. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان دارای اختلال کاستی توجه / فزون کنشی ابتدایی شهر اصفهان در سال تحصیلی 96-1395 بوده است. از میان 170 مراجعی که در 5 مرکز درمانی، تشخیص این اختلال را گرفته و حاضر به همکاری بودند، یکصد نفر از کودکان و مادرانشان به شیوه تصادفی انتخاب و تست عصب شناختی کمبریج (1995) روی آنها اجرا شد. تحلیل داده ها با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون خطی چندگانه انجام شد.یافته ها: در بخش کمی پس از تحلیل داده ها، نتایج همبستگی و رگرسیون نشان دهنده همبستگی معنی داری بین علائم عصب شناختی نرم کودک و مادر بود (0/23 =r) همچنین بیشترین میزان همبستگی ها بین نمره کل علائم عصب شناختی نرم کودک با هماهنگی حرکتی مادر (0/71=r)، نمره کل عصب شناختی نرم مادر با هماهنگی حرکتی و کنترل پاسخ کودک (0/68 و 0/77=r) و خرده مقیاس های مشابه در هردوی آنها بود. در بخش کیفی نیز با استفاده از روش شبکه مضامین، مضامین پایه (علائم عصب شناختی نرم مادر و کودک)، مضامین سازماندهنده (هماهنگی حرکتی، یکپارچگی حسی و کنترل پاسخ) و مضامین فراگیر (فعالیت های طراحی شده) مشخص شدند که با توجه به آنها برنامه درمانی برای کودک و مادر به طور جداگانه تدوین و اعتباریابی شد که از اعتبار مناسبی برخوردار بود.نتیجه گیری: ارتباط معنی دار علائم عصب شناختی نرم و نشانه های اختلال کاستی توجه / فزون کنشی در کودک و مادر حکایت از آن دارد که سازوکار های احتمالی عصب روانشناختی در بروز این ارتباط دخالت دارند و به همین سبب تشخیص بهنگام این گونه علائم در مادران و پیگیری های درمانی مناسب برای مادر و کودک از اهمیت خاصی برخوردار است.

Investigating the relationship between neurological soft signs (nss), in the boys with attention deficit / hyperactivity disorder, with the same signs in their mothers, and compiling a therapeutic approach for mothers and children: A mixed method research

Background: In the recent years, there were several studies concerning the neurological soft signs (NSS) in attention deficit / hyperactivity disorder (ADHD); however, there were no study addressing either the possible relationship between these signs in children with ADHD and their mothers, or in proposing possible approaches in alleviating the ADHD signs, in the country.Aims: The aim of this study was investigating the relationship between neurological soft signs and neuropsychological problems in male children with ADHD, and furthermore proposing approaches in alleviating the ADHD symptoms.Methods: This was a mixed methods research, in which, in the first phase (Quantitative) descriptive and correlational method was used, and in the second phase (Qulitative) according to the findings, the thematic network (Attride and Stirling) was utilized in designing some activities for alleviating the signs of both mothers and children. The statistical population was comprised of all of the male primary students in Isfahan city, who were referred to five therapeutic centers in 2016. From 170 referred students One hundred were randomly selected, and then both the students and their mothers were asked to complete Cambridge neuropsychological questionnaire (1995. Data analysis was performed using Pearson correlation test and multiple linear regression analysis.Results: Following the analysis of data, the results of correlation and regression calculation, showed a significant correlation between neurological soft signs in children and their mothers, (r= 0.23). Furthermore, ther found positive correlations between total score of NSS in children with motor coordination in mothers (r= 0.71); total score of NSS in mothers with motor coordination (r= 0.68) and response control (r= 0.77) in children; and finally the correlation of subtest between mothers anf children were significant as well. In the qualitative phase, the basic themes (NSS in mothers and children), integrative themes (motor coordination, sensory integration and response control) and global themes (designed activities) were specified throough using themathic network, and then therapeutic program was compiled and validated for them.Conclusion: Significant relationship of NSS and ADHD signs between mothers and children suggested that there might be a neuropsychologic substrate for the signs, and accordingly the ontime diagnosis and implementing suitable therapeutic methods are necessary for both children and mothers.