الگوی ساختاری عملکرد خانواده، سرمایه روان‌شناختی ، نیازهای روان‌شناختی با نشاط ذهنی: نقش میانجی مسئولیت‌پذیری نوجوانان در دوران بلوغ

زمینه: رفتار مسئولانه از شاخص های انسان سالم است که تقویت و رشد آن جز با شناسایی عوامل موثر بر رفتار مسئولانه امکان پذیر نخواهد بود. به همین منظور، پژوهش حاضر درصدد پاسخ به این سوال است که آیا عملکرد خانواده، سرمایه روانشناختی و ارضاء نیازهای روانشناختی نوجوانان تاثیری بر میزان مسئولیت پذیری و نشاط ذهنی آنان دارد یا خیر؟هدف: پژوهش حاضر با هدف عملکرد خانواده، سرمایه روانشناختی نیازهای روانشناختی با نشاط ذهنی: نقش میانجی مسئولیت پذیری نوجوانان در دوران بلوغ انجام شد.روش: پژوهش حاضر توصیفی و از نوع همبستگی و معادلات ساختاری بود. جامعه آماری این پژوهش، را کلیۀ نوجوانان 14 تا 18 ساله شهر تهران در سال 1399 تشکیل دادند. نمونه پژوهش 400 نفر از نوجوان مناطق 1 و 2 شهر تهران بود که به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. داده های پژوهش با استفاده از پرسشنامه های خودگزارشی عملکرد خانواده کیم و کیم (2007) نیازهای روانشناختی لاگواردیا و همکاران (2002)، سرمایه روانشناختی مک گی (2011)، مسئولیت پذیری سروش (1391) و نشاط ذهنی کی یز و همکاران (2003) گردآوری شد. داده های با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و الگویابی معادلات ساختاری تجزیه و تحلیل شدند.یافته ها: یافته ها نشان داد، عملکرد خانواده، نیازهای روانشناختی و سرمایه روانشناختی اثر مثبت مستقیم و غیرمستقیم بر مسئولیت پذیری و نشاط ذهنی دانش آموزان دارند. نتایج مدل سازی معادلات ساختاری نشان داد که 39 درصد از واریانس مسئولیت پذیری و 48 درصد از واریانس نشاط ذهنی توسط عملکرد خانواده، نیازهای روانشناختی و سرمایه روانشناختی و مسئولیت پذیری تبیین می شود.نتیجه‌گیری: شناخت عوامل موثر بر مسئولیت پذیری و نشاط ذهنی دانش آموزان امکان پیش بینی و برنامه ریزی جهت کمک به تامین بهداشت روانی آنان را فراهم می کند و می‌توان با ایجاد بستر سازی مناسب در مدارس جهت افزایش نشاط اجتماعی، هیجانی و روانشناختی گام برداشت.

Structural model of family functioning, psychological capital, psychologically active psychological needs: the mediating role of adolescent responsibility in adolescence

Background: Responsible behavior is one of the indicators of a healthy human which its strengthening and growth will not be possible except by identifying the factors affecting responsible behavior. To this end, the present study seeks to answer the question of whether family performance, psychological capital and satisfaction of psychological needs of adolescents have an effect on their level of responsibility and mental vitality or not?Aims: The present study was conducted with the aim of family performance, psychological capital, psychological needs with mental vitality: the mediating role of adolescents #39; responsibility during adolescence.Methods: The present study was descriptive, with correlation and structural equations. The statistical population of this study consisted of all adolescents aged 14 to 18 years in Tehran in 1399. The research sample was 400 adolescents in districts 1 and 2 of Tehran who were selected by multistage cluster sampling. Research data was collected using the selfreport questionnaire of Kim and Kim family (2007), psychological needs of Lagourdia et al. (2002), McGee (2011), Soroush (2012) and the mental vitality of Kiyez et al. 2003). Data were analyzed using Pearson correlation coefficient and structural equation modeling.Results: The findings showed that family performance, psychological needs and psychological capital have a direct and indirect positive effect on students #39; responsibility and mental vitality. The results of structural equation modeling showed that 39% of the variance of responsibility and 48% of the variance of mental vitality are explained by family performance, psychological needs and psychological capital and responsibility.Conclusion: Recognizing the factors affecting students #39; responsibility and mental vitality provides the possibility of anticipation and planning to help ensure their mental health. It is also possible to take steps to increase social, emotional and psychological vitality by creating a suitable environment in schools.