اثربخشی درمان شناختی رفتاری گروهی بر خودآگاهی هیجانی و توانش حل مساله دانش‌آموزان دارای اعتیاد به اینترنت

زمینه: اعتیاد به اینترنت، پدیده‌ای است که به فرآیندهای اجتماعی، ارتباطی، شناختی، روانشناختی و هیجانی دانش‌آموزان آسیب وارد می‌سازد. این پژوهش در پی آن است که آیا درمان شناختی رفتاری گروهی منجر به بهبود خودآگاهی هیجانی و توانش حل مساله دانش‌آموزان دارای اعتیاد به اینترنت در دوره دوم متوسطه خواهد شد؟ هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی درمان شناختی رفتاری گروهی بر خودآگاهی هیجانی و توانش حل مساله دانش‌آموزان دارای اعتیاد به اینترنت در دوره دوم متوسطه بود. روش: روش پژوهش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه کنترل و دوره پیگیری 45 روزه بود. جامعه‌ آماری پژوهش تمام دانش‌آموزان دارای اعتیاد به اینترنت در دوره دوم متوسطه شهر اصفهان بود که تعداد 40 نفر از دانش‌آموزانی که واجد ملاک‌های ورود به پژوهش بودند، به شیوه نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و به صورت گمارش تصادفی در گروه‌های آزمایش و کنترل قرار داده شدند. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش شامل پرسشنامه اعتیاد به اینترنت (یانگ، 1996)، پرسشنامه خودآگاهی هیجانی (گرنت و همکاران، 2002) و پرسشنامه حل مساله (هپنر، 1988) بود. گروه آزمایش مداخله درمانی شناختی رفتاری گروهی (قاسم‌زاده نساجی و همکاران، 1389) را نه جلسه 90‌ دقیقه‌ای در طی دوماه و نیم به صورت هفته‌ای یک جلسه در طی دو ماه و نیم دریافت کردند. در حالی که گروه گواه از دریافت این مداخله بی‌بهره بود. سپس از افراد هر دو گروه پس‌آزمون گرفته شد. مرحله پیگیری نیز پس از 45 روز اجرا شد. داده‌ها با استفاده از روش‌ تحلیل واریانس مختلط صورت گرفت. یافته‌ها: نتایج پژوهش نشان داد که درمان شناختی رفتاری گروهی بر خودآگاهی هیجانی و توانش حل مساله دانش‌آموزان دارای اعتیاد به اینترنت در مراحل پس‌آزمون و پیگیری اثر معنادار دارد (0/001>p). نتیجه‌گیری: بر اساس یافته‌های پژوهش به نظر می‌رسد که با درمان‌های شناختی رفتاری می‌توان خودآگاهی هیجانی و توانش حل مساله دانش‌آموزان دارای اعتیاد به اینترنت را افزایش داد.

The effectiveness of group cognitive - behavioral therapy on emotional self - awareness and problem - solving skill of students with internet addiction

Background: Internet addiction is a phenomenon which damages the students rsquo; social, communicative, cognitive, psychological and emotional processes of the students. This study seeks to investigate whether cognitivebehavioral group therapy will improve emotional selfawareness and problem solving ability of students with internet addiction in secondary school.Aims: The present study was conducted with the aim of investigating the effectiveness of group cognitivebehavioral therapy on emotional selfawareness and problemsolving skill of secondary high school students with internet addiction. Method: The research method was quasiexperimental with pretest, posttest, control group and 45day followup. The statistical population included all secondary high school students with internet addiction who were 40 students owning the criteria of entering the study and were purposefully selected and randomly replaced into experimental and control groups. The applied instruments in the study included internet addiction questionnaire (Yang, 1996), emotional selfawareness questionnaire (Grant, et.al, 2002) and problemsolving questionnaire (Hepner, 1988). The experimental group received group cognitivebehavioral therapeutic intervention in nine ninetyminute sessions during twoandahalf months once a week while the control group didn rsquo;t receive them. Then the students in both groups took the posttest. The followup stage was administered after 45 days. The data analysis of the study was done mixed ANOVA method. Results: The results showed that group cognitivebehavioral therapy has significant effect on emotional selfawareness and problemsolving skill of the students with internet addiction at the posttest and followup stages (p<0/001). Conclusions: According to the findings of the present study it seems that through cognitivebehavioral therapy, emotional selfawareness and problemsolving skill of the students with internet addiction can be increased.