بررسی تغییرات مکانی عناصر غذایی در خاک و برگ تاکستان‌های شهرستان خدابنده با استفاده از روش‌های زمین آمار

بهره برداری صحیح از منابع موجود در بخش کشاورزی با بررسی روابط بین گیاه، خاک و عوامل محیطی موثر بر آن امکان پذیر است. بررسی الگوی تغییرات مکانی عناصر غذایی در خاک و گیاه و تهیه نقشه های پراکنش آن ها راهکاری اثربخش در راستای توسعه کشاورزی پایدار است. در این راستا در پژوهش حاضر به بررسی ساختار مکانی عناصر غذایی فسفر، پتاسیم، روی، مس، منگنز و بور در خاک و برگ و عنصر نیتروژن در برگ و کربن آلی در خاک با استفاده از مدل های نیم تغییر نما در تاکستان های شهرستان خدابنده در استان زنجان پرداخته شد. پس از تهیه بهترین مدل نیم تغییر نما با استفاده از روش های میان یابی شامل کریجینگ، کوکریجینگ و وزن دهی عکس فاصله با توان های 15 و روش کرنل عناصر برآورد و نقشه های پهنه بندی تهیه گردید. نتایج نشان داد بیشتر ویژگی ها در گروه خاک و برگ تاکستان ها از پیوستگی مکانی متوسط به بالایی برخوردار هستند. بیشترین شعاع همبستگی در نمونه های خاک به عنصر منگنز و در نمونه های برگ به عنصر فسفر تعلق داشت. به طور میانگین دامنه شعاع همبستگی در عناصر خاک بیشتر از عناصر برگ بود. نتایج حاصل از ارزیابی روش های میانیابی با آماره های خطاسنجی ریشه میانگین مربعات خطا (rmse)، میانگین مطلق خطا (mae) و ضریب کارایی(ef) بیان گر برتری روش کوکریجینگ در برآورد عناصر خاک و برگ تاکستان های مورد مطالعه بود. بهترین برآورد با روش کوکریجینگ در عنصر روی در خاک و در نمونه های برگ هم در عنصر روی با روش کرنل بدست آمد. همچنین نتایج بررسی پراکنش عناصر غذایی در خاک و برگ منطقه مورد مطالعه نشان داد که بیشتر خاک های تاکستان این منطقه از لحاظ کربن آلی، فسفر، آهن و روی کمبود دارند.