ارزیابی زیست فراهمی روی در ریزوسفر گیاه سورگوم Sorghum bicolor (L.) Moench

این پژوهش با هدف ارزیابی اثرات ریزوسفر سورگوم بر روی قابل استفاده با چهار عصاره گیر انفرادی در ریشه دان اجرا شد. دو نمونه خاک با خصوصیات فیزیکی و شیمیایی نسبتا مشابه و از دو منطقه، نمونه اول از منطقه بدون آلودگی و نمونه دوم ازمجاورت کارخانه کنسانتره روی و سرب تهیه شد. در هر نمونه خاک سه سطح غلظتی روی ( mg kg-1 250، 375 و 500) با توجه به مقدار روی اولیه موجود در خاک اعمال گردید. فضای داخلی ریشه دان با صفحات توری نایلونی (40 مش) به سه منطقه 1s (منطقه ریزوسفری)، 2s (مجاور به ریزوسفر) و 3 s(فواصل دورتر از ریزوسفر) جداسازی شدند و گیاه سورگوم در منطقه 1s کاشته شد. اثر فعالیت ریشه گیاه بر اشکال زیست فراهم روی شامل قابل عصاره گیری با آب مقطر، نیترات کلسیم وdtpa معنی دار بود. مقدار روی به شکل های (قابل عصاره گیری با dtpa، نیترات کلسیم، آب مقطر) در ریزوسفر (1s) خاک غیر آلوده به ترتیب 6/8%، 100% و 130% بیش از توده خاک در سه هفته ابتدایی بود. اگرچه روی قابل استخراج با hno3 در این ناحیه تفاوتی با توده خاک نداشت اما در زمان هفت هفته به طور معنی داری به میزان 10% کاهش یافت. این امر نشان دهنده اثرگذاری فعالیت ریشه سورگوم بر اشکال غیر زیست فراهم تر در فواصل زمانی بیشتر (هفت نسبت به سه هفته) می باشد. افزایش زیست فراهمی روی در زمان سه هفته در خاک غیرآلوده به طور معنی داری (01/0 > p) موجب جذب بیشتر آن توسط گیاه تا 30% شده است. نتایج نشان داد که غلظت و جذب روی در سورگوم با روی عصاره گیری شده توسط اسید نیتریک در خاک ریزوسفری همبستگی معنی داری (01/0 > p) داشت. بنابراین، روش عصاره گیری اسید نیتریک می تواند برآوردی مناسب از روی قابل استفاده سورگوم در شرایط افزایش سطوح غلظتی آن باشد.