توزیع مکانی ماده آلی در خاک های سطحی در سه اقلیم استان اصفهان

کربن آلی خاک و ویژگی های مرتبط با آن مهمترین شاخص های شناخته شده کیفیت خاک هستند. علیرغم اهمیت کربن آلی خاک، تاکنون مطالعه جامعی در زمینه بررسی تغییرات کربن آلی در خاک های استان اصفهان انجام نشده است لذا این مطالعه با هدف بررسی مهمترین عوامل موثر بر مقدار کربن آلی خاک های استان اصفهان انجام شد. تعداد 248 نمونه خاک سطحی از کل استان اصفهان جمع آوری شد. ویژگی های خاک با روش های استاندارد آزمایشگاهی اندازه گیری شد. داده های درازمدت دما و بارش 21 ایستگاه سینوپتیک استان تهیه و رابطه رگرسیونی بین هر یک از ویژگی های اقلیمی با ارتفاع در ایستگاه های سینوپتیک استان برقرار شد. از این روابط معنی دار برای تخمین مقادیر بارش و دما در نقاط نمونه-برداری استفاده گردید. به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات خاک و تعیین موثرترین آن ها از روش تحلیل مولفه های اصلی استفاده شد. پیش بینی مقدار کربن آلی خاک با استفاده از معادلات رگرسیون خطی چندمتغیره انجام شد. نتایج مطالعه تحلیل مولفه های اصلی در خاک های استان نشان داد که خاک های استان تحت تاثیر 4 دسته عوامل قرار دارند که به-ترتیب تحت عنوان اقلیم و بافت خاک، شوری خاک، درصد گچ و آهک معرفی می شوند. مدلسازی رگرسیون چندمتغیره نیز نشان داد که اقلیم و بافت خاک نقش موثری در پیش بینی مقدار کربن آلی خاک دارند. اختلاف معنی دار آماری بین مناطق اقلیمی متفاوت در استان از نظر مقدار کربن آلی خاک مشاهده شد. در مجموع با توجه به تفاوت اقلیمی چشمگیر در استان و کمبود کربن آلی در خاک های استان انتظار می رود با برنامه ریزی-های دراز مدت و اقدامات مدیریتی لازم از کاهش ذخایر کربن خاک و به تبع آن تخریب خاک به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک جلوگیری به عمل آید.