نسبت لایه بندی ماده آلی خاک و پایداری خاکدانه ها تحت تاثیر آتش سوزی در مراتع نیمه استپی چهارمحال و بختیاری

نسبت لایه‌بندی ماده آلی خاک و پایداری خاکدانه ها را می‌توان به عنوان شاخص‌های کیفیت خاک تحت شرایط مختلف از جمله آتش سوزی پوشش گیاهی مراتع محسوب کرد. هدف از این پژوهش، بررسی تاثیر آتش‌سوزی پوشش گیاهی بر نسبت لایه بندی ماده آلی خاک، پایداری خاکدانه ها و توزیع ماده آلی در خاکدانه های ریز و درشت در مراتع نیمه استپی کرسنک واقع در استان چهارمحال و بختیاری بود. بدین‌ منظور، مراتعی با تاریخچه‌ی آتش‌سوزی متفاوت که طی سال‌های 1387، 1388 و 1389 به ترتیب 3، 2 و 1 سال پیش از مطالعه دچار آتش‌سوزی شده بودند، انتخاب گردید. نمونه-برداری از دو عمق سطحی (10-0 سانتی متر) و زیر سطحی (25-15 سانتی متر)، مربوط به هر نقطه دچار آتش سوزی و نقطه مجاور آن که دچار آتش نشده بود (شاهد) در 9 تکرار (مجموعاً 108 نمونه) انجام شد. سپس تاثیر آتش‌سوزی بر نسبت لایه بندی ویژگی های ذکر شده با آزمون t مستقل مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد ماده آلی خاک و میانگین وزنی قطر خاکدانه‌ها (mwd) در نمونه‌های سطحی تیمارهای 1 و 2 سال پس از آتش‌سوزی در مقایسه با شاهد به صورت معنی دار کاهش یافت. همچنین، ماده آلی ذره‌ای (pom) در نمونه‌های سطحی در تمام سال‌های مورد مطالعه در مناطق سوخته شده به طور معنی داری کمتر از مناطق شاهد مجاور بود. تاثیر آتش‌سوزی بر نسبت لایه‌بندی ماده آلی خاک در تیمارهای 1 و 2 سال پس از آتش سوزی در مقایسه با مناطق شاهد معنی‌دار بوده و به ترتیب 26 و 22 درصد کاهش یافت. ماده آلی بخش درشت در لایه سطحی و زیر سطحی تیمار 1 سال پس از آتش‌سوزی در مقایسه با شاهد کاهش معنی دار داشت. در حالی که، ماده آلی بخش ریز در لایه زیر سطحی تیمار 1 سال پس از آتش‌سوزی نسبت به شاهد افزایش معنی دار نشان داد. یافته‌های این پژوهش نشان داد که تاثیر آتش‌سوزی بر ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاک، در لایه سطحی به دلیل شدت بیشتر آتش سوزی، نسبت به لایه زیر سطحی بیشتر بود. افزون بر آن، آتش سوزی باعث کاهش ماده آلی خاک و همچنین پایداری خاکدانه ها و در نتیجه افت (تنزل) کیفیت خاک اراضی مرتعی مورد مطالعه گردید.