تعیین کسر آبشویی باغ های پسته شمال اردکان با استفاده ترکیبی از تعیین‌گر جبهه رطوبتی و القا گر الکترومغناطیس

کسرآبشویی (lf)، یکی از پارامترهای کلیدی در مدیریت آبیاری اراضی شور محسوب می‌شود که اندازه‌گیری و پهنه‌بندی مقادیر واقعی آن مشکل و پرهزینه است. در این تحقیق که در 62 هکتار از باغات پسته اردکان در غرب استان یزد و در سال 1391 انجام شده است، با استفاده تلفیقی از دستگاه‌های تعیین‌گر جبهه رطوبتی (wfd) و القا گر الکترومغناطیس (em38) اقدام به تهیه نقشه کسر آبشویی شده است. بدین منظور ابتدا دستگاه wfd در 24 نقطه از منطقه مطالعاتی نصب و با جمع‌آوری زه‌آب عبوری از ناحیه ریشه، ویژگی‌های شیمیایی زه‌آب (میزان کاتیون‌ها و آنیون‌ها، هدایت الکتریکی) و همچنین کسر آبشویی این نقاط تعیین شد و مورد ارزیابی قرار گرفت. با نمونه‌برداری از خاک این نقاط و تعیین شوری عصاره اشباع (ece)، ارتباط بین شوری خاک و کسر آبشویی به صورت رابطهlf=f(ece) مشخص شد. به طور همزمان از القا گر الکترومغناطیس (em38) استفاده شد و نقشه شوری خاک منطقه مطالعاتی تهیه گردید. با اعمال معادله مذکور بر نقشه شوری خاک، نقشه کسر آبشویی منطقه مطالعاتی ترسیم و سپس تفسیر گردید. تجزیه شیمیایی نمونه‌ها نشان داد که همانند آب آبیاری، یون های غالب زه‌آب خروجی از ناحیه ریشه، یون‌های سدیم و کلر با مقادیر نسبی 6/71 و 6/74 درصد می‌باشند. همچنین مشخص گردید که بین شوری خاک و جز آبشویی ارتباط آماری معنی‌داری وجود داشته (r2=0.67 و rmse=0.054) و می‌تواند نقشه کسر آبشویی را با دقت قابل قبول تهیه کند. نتایج نشان داد که کسر آبشویی در شمال، شمال‌شرقی، جنوب‌شرقی و جنوب‌غربی منطقه مطالعاتی کمتر و در جنوب و مرکز آن بیشتر بوده است. نقشه مذکور که منعکس‌کننده مدیریت آبیاری در منطقه مطالعاتی است، می‌تواند در برنامه‌ریزی و بهبود مدیریت‌های فعلی آبیاری در باغات پسته منطقه مطالعاتی مورد استفاده قرار گیرد.