اثر روش های مختلف خاک‎ورزی بر جرم مخصوص ظاهری خاک، عملکرد و اجزا عملکرد گندم

به منظور بررسی اثر روش های مختلف خاک‎ورزی بر جرم مخصوص ظاهری خاک در طول دوره رشد گندم، رشد ریشه، جذب عناصر غذایی توسط گیاه و عملکرد گندم دیم، آزمایشی در قالب بلوک های کاملاً تصادفی با 5 تیمار و 4 تکرار در خاکی با بافت لومی رسی سیلتی، طی سال زراعی 89-88 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان واقع در 15 کیلومتری غرب گرگان اجرا گردید. پنج تیمار خاک‎ورزی شامل: شخم با گاوآهن برگرداندار سوار شونده سه خیش به عمق 25-20 سانتیمتر به همراه یک بار دیسک (mp)، رتیواتور به عمق 17-12 سانتیمتر (rp)، دیسک (هرس بشقابی) به عمق 10-8 سانتیمتر (dh)، گاوآهن چیزل به عمق 30-25 سانتیمتر (cp) و بدون خاک‎ورزی (nt)، بود. نتایج نشان داد که درطول دوره رشد گندم، کمترین و بیشترین جرم مخصوص ظاهری خاک در عمق 8-0 سانتیمتری خاک خاک به ترتیب مربوط به تیمارهای mp و nt بود. اما در عمق 16-8 سانتیمتر به جز در مراحل قبل از پنجه زنی و برداشت نهایی، کمترین مقدار جرم مخصوص ظاهری خاک در تیمار mp مشاهده شد. مقدار جرم مخصوص ظاهری خاک در هر دو عمق 8-0 و 16-8 سانتیمتر در طول دوره رشد گندم و در تمام روش های مختلف خاک‎ورزی افزایش یافت. اما این افزایش در تیمار nt نسبت به سایر تیمارهای خاک‎ورزی کمتر بود. بیشترین و کمترین مقدار وزن ریشه در دو مرحله قبل از خوشه دهی و برداشت نهایی به ترتیب در تیمارهای mp و nt ظاهر شد. بیشترین جذب عناصر غذایی گیاه در تیمار خاک‎ورزی با mp بوده که منجر به افزایش عملکرد شد. میزان افزایش عملکرد دانه و کاه در تیمار mp نسبت به تیمار nt به ترتیب 9/65 و 61/58 درصد بود. بنابراین به منظور استفاده بهینه از منابع تولید (زمین زراعی، رطوبت و عناصر غذایی موجود در خاک)، روش خاک‎ورزی mp به عنوان مناسب ترین روش پیشنهاد شد.