بررسی اثر تاخیر در کاشت بر عملکرد کلزا و کارآیی کاربرد نیتروژن

کاشت کلزا در تناوب با محصولات تابستانه، موجب تاخیر در کاشت، کاهش عملکرد و کاهش درآمد اقتصادی زارعین می شود. بر اساس تحقیقات انجام شده مناسب ترین تاریخ کاشت کلزا، از حدود نیمه تا پایان آبان ماه در استان خوزستان توصیه شده است. با هدف بررسی تاثیر تاخیر در کاشت بر عملکرد کلزا و کارآیی نیتروژن، آزمایشی در دو سال زراعی 85-1383 در ایستگاه تحقیقات شاوور در قالب طرح آماری بلوکهای کامل تصادفی بر پایه کرتهای یک بار خرد شده با چهار تاریخ کاشت (اول) 20/8، (دوم) 30/8 (تاریخ کاشت های توصیه شده)، 10/9 و 20/9 (تاریخ کاشت های تاخیری) در کرت های اصلی و نیتروژن از منبع کوداوره در پنج سطح صفر، 50، 100، 150 و 200 کیلوگرم در هکتار در کرت های فرعی با سه تکرار اجرا ‌ شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد تاریخ کاشت و مقدار نیتروژن بر اجزا عملکرد اثر بسیار معنی دار داشتند. هم چنین تاریخ کاشت اثر بسیار معنی دار و مقدار نیتروژن اثر معنی دار بر کارآیی مصرف نیتروژن داشتند. مقایسه میانگین دو ساله تیمارهای مختلف تاریخ کاشت نشان داد که تاخیر در کاشت از 20/8 به 20/9 سبب کاهش تعداد خورجین در بوته به میزان 6/24 خورجین، دانه در خورجین 1/3 عدد، وزن هزار دانه 43/0 گرم، عملکرد دانه 1085 کیلوگرم، روغن دانه 6/5 درصد و کارآیی نیتروژن 9/6 درصد گردید. مطالعه تاثیر مصرف کود نیتروژن بر عملکرد دانه، تعدادخورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین، وزن هزار دانه، درصد و عملکرد روغن نشان داد که با افزایش مقدار نیتروژن تفاوت معنی دار از نظر آماری بین این خصوصیات وجود داشت. اما مقدار کارآیی نیتروژن با افزایش مقدار نیتروژن از 150 به 200 کیلوگرم در هکتار به میزان 2/2 درصد کاهش یافت. با توجه به نتایج حاصل از این تحقیق، کاربرد 150 کیلوگرم نیتروژن در تاریخ کاشت های مناسب (آبان) توصیه شده و کاشت تاخیری کلزا (آذر) در شرایط استان خوزستان توصیه نمی شود.