اثر شوری و تراکم خاک بر جذب نیتروژن، فسفر و پتاسیم توسط گندم

مدیریت نامناسب زراعی و استفاده طولانی‌مدت از ادوات کشاورزی سنگین سبب ایجاد لایه‌های متراکم در خاک می‌گردد، از طرف دیگر شوری خاک و آب افزون بر کاهش عملکرد گیاهان، اثرات نامطلوب زیادی بر تحمل گیاهان به تنشهای مختلف می گذارد. با اینحال تاثیر تراکم خاک بر رشد و عملکرد محصولات در خاک‌های شور کمتر مورد توجه قرار گرفته است. به منظور مطالعه تاثیر متقابل تراکم و شوری خاک بر جذب عناصر پرمصرف توسط گندم، آزمایشی گلدانی با خاک لومی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد، تیمارها شامل دو سطح شوری خاک (خاک شور (ec= 6 ds m-1) و غیرشور) و پنج سطح تراکم (شاهد، تراکم 5 درصد، تراکم 10 درصد، تراکم 15 درصد و تراکم20 درصد) بودند. سطوح مختلف تراکم در رطوبت 15 درصد با استفاده از وزنه‌ دو کیلوگرمی که از ارتفاع 30 سانتی‌متری بر سطح خاک درون گلدان‌ها رها گردید ایجاد شد، همچنین برای اعمال شوری موردنظر (ds m-1 6) از آب شور طبیعی استفاده شد. پس از برداشت گندم، مقدار عناصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم اندازه گیری و مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. نتایج نشان داد تراکم خاک تاثیر معنی‌داری بر مقدار نیتروژن، فسفر و پتاسیم در دانه گندم (احتمال یک درصد) داشته است، به طوری که با افزایش تراکم خاک توانایی جذب نیتروژن، فسفر و پتاسیم توسط دانه گندم کاهش یافته است. شوری خاک بر مقدار نیتروژن، فسفر و پتاسیم دانه تاثیر معنی‌داری (به ترتیب در سطح احتمال پنج درصد، یک درصد و یک درصد) گذاشته است، به طوری که در تیمارهای شور مقدار نیتروژن، فسفر و پتاسیم دانه نسبت به تیمارهای غیرشور کاهش یافته است. همچنین اثر متقابل معنی‌داری بین تیمارهای تراکم و شوری بر مقدار نیتروژن و پتاسیم دانه (در سطح یک درصد) وجود داشت و با افزایش تراکم در شرایط شور مقدار این عناصر به شدت کاهش یافته است، لیکن این اثر بر مقدار فسفر معنی‌دار نبوده است.