تعیین دور و عمق مناسب آبیاری کلزا به روش تشت تبخیر در استان خوزستان

با توجه به روند رو به گسترش سطح زیر کشت کلزا در خوزستان از یک سو و از سوی دیگر وجود رابطه مستقیم بین افزایش عملکرد کلزا و انجام آبیاری کامل در دوره داشت آن، سبب گردیده تا اجرای هرگونه تحقیق در خصوص احتیاجات آبی این محصول بنظر لازم می‌آید. از آنجایی که تاکنون اطلاعات چندانی از نیاز آبیاری این گیاه در اختیار نمی‌باشد، لذا تحقیق حاضر اولین گام را در جهت تعیین زمان مناسب آبیاری (دور آبیاری) و میزان آب مصرفی (عمق آبیاری) این گیاه برداشته است. بر این اساس، طرحی در قالب آماری بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار و چهار تیمار طی سالهای 1379 تا1381 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی شاوور اجرا گردید. تیمارها شامل چهار دور آبیاری براساس میزان تبخیر تجمعی از تشت تبخیر کلاس a  بود که عبارتند از:  1) دور آبیاری بر اساس50 میلیمتر تبخیر تجمعی (i1) ، 2) 75 میلیمتر تبخیر تجمعی(i2) ، 3) 100 میلیمتر تبخیر تجمعی(i3)  و 4) 125 میلیمتر تبخیر تجمعی(i4). دور آبیاری مناسب بر اساس بهترین تیمار از نظر عملکرد و اجزاء آن، انتخاب و کل آب آبیاری مصرفی در دوره داشت، عمق آبیاری را تعیین می‌کند. ارتفاع محل آزمایش از سطح دریا 32 متر، طبقه‌بندی خاکfine mixed hyperthermic aeric haplaquepts  , بافت خاک سطحی لوم رسی سیلتی و خاک عمقی رس سیلتی,می‌باشد. کلیه عملیات کاشت و داشت و برداشت مطابق توصیه های فنی برای کشت کلزا در خوزستان رعایت گردید. رقم کشت شده در هر سه سال بنا به توصیه فنیf7045.91 انتخاب گردید. با توجه به رطوبت خاک در روز قبل از آبیاری و همچنین وزن مخصوص ظاهری خاک و درصد رطوبت وزنی در حالت ظرفیت زراعی و عمق موثر ریشه، میزان آب مورد نیاز محاسبه و حجم آب مورد نیاز هر کرت توسط کنتور اندازه‌گیری شد. مقایسه میانگین‌ها توسط آزمون چند دامنه‌ای دانکن انجام و بدین وسیله تیمار برتر انتخاب گردید. بر این اساس مناسبترین دور آبیاری زراعت کلزا در نیمه جنوبی استان خوزستان 75 میلیمتر تبخیر تجمعی از تشت تبخیر کلاس a و عمق متوسط آب در هر بار آبیاری حدود 60 میلیمتر تعیین گردید که معادل چهار نوبت آبیاری از زمان کاشت تا نیمه اول اسفند ماه و دو نوبت دیگر یکی در نیمه دوم اسفند ماه و دیگری نیمه اول فروردین می‌باشد بنابراین، برای حصول 1.5 تا 2 تن در هکتار عملکرد محصول، حداقل 350 تا 400 میلیمتر آب مورد نیاز می‌باشد.

determination of suitable interval and depth of canola irrigation by class a evaporation pan method in south of khouzestan province

canola is one of the oilseed crops, which is grown extensively in khouzestan province. as a newly adapted crop, there is not so much information about its water requirement. its study is the first step in the determination of canola irrigation scheduling and water consumption. an experiment was based on a randomized complete block design with four treatments and three replications. it was carried out from 1379 to 1381 on the shavoor agriculture research station in khouzestan province. the station characteristic is: elevation is 32 m from sea level, physiography unit is alluvial plain, soil taxonomy is fine mixed hyperthermic aeric haplaquepts, topsoil and subsoil textures are silty clay loam and silty clay, respectively. soil salinity is 23 ds/m in topsoil    (030 cm), ph and %oc are 7.6 and %0.8, respectively. the treatments were: 1) irrigation interval based on 50 mm cumulative evaporation from class a evaporation pan (c.a.e.p) (i1). 2) irrigation interval based on 75 mm cumulative evaporation from c.a.e.p (i2). 3) irrigation interval based on 100 mm cumulative evaporation from c.a.e.p (i3). 4) irrigation interval based on 125 mm cumulative evaporation from c.a.e.p (i4). water use consumption during experiment will also present irrigation depth. tilling operation, fertilizer and herbicide, applications planting and harvesting were carried out according to previous technical experiences. the day before irrigation, soil samples were taken to measure moisture content. depth of irrigation water was calculated by parameters such as soil moisture content (θ), soil moisture content in field capacity (θfc), soil bulk density (ρ) and effective root depth (d). a pump was used for delivering irrigations water and water volume was measured by a flow meter. grain yield, oil percent and oil yield were also determined. analysis of variance and means comparison tests were done by duncan method. so, results are as follows, the best interval of canola irrigation is 75 mm cumulative evaporation from c.a.e.p. water use consumption of canola is about 350 to 400 mm for 1.52 ton/ ha yields.