اثر ماده آلی و رژیم‌های رطوبتی بر شکلهای شیمیایی مس بومی در خاکهای آهکی

کمبود مس در برخی خاکهای آهکی استان فارس رایج است. ماده آلی و رژیم رطوبتی از مهمترین عوامل موثر بر رفتار شیمیایی مس در خاکها می باشند. به منظور بررسی این عوامل بر شکلهای شیمیایی مس، آزمایشی به صورت فاکتوریل 20×2×2 و در قالب طرح کاملا تصادفی با دو سطح کاه گندم (0 و 2 درصد) و دو رژیم رطوبتی (20% رطوبت وزنی و غرقاب) بر روی 20خاک آهکی انجام شد. نمونه های تیمار شده به مدت 60 روز در شرایط آزمایشگاهی خوابانیده شدند و سپس شکلهای شیمیایی مس در آنها اندازه گیری شد. نتایج به دست آمده نشان می دهد که به طور کلی مقدار مس محلول در آب و تبادلی ناچیز و غیر قابل اندازه گیری بود. مقدار مس جذب ویژه در شرایط غرقاب کمتر از شرایط 20% رطوبت وزنی بود. کاربرد ماده آلی در شرایط غرقاب تاثیر معنی داری بر میانگین مس کربناتی، مس متصل به اکسیدهای منگنز، اکسیدهای آهن بی شکل و کریستالی نداشت. تیمارغرقاب سبب افزایش مس کربناتی و متصل به اکسیدهای آهن بی شکل و کاهش مس متصل به اکسیدهای آهن کریستالی شد. مقدار مس آلی در تیمار غرقاب بیشتر از تیمار20% رطوبت وزنی بود. افزودن ماده آلی سبب افزایش مس آلی و کاهش مس تتمه در شرایط غرقاب گردید. ضرایب همبستگی نیز رابطه منفی بین این دو شکل مس را در شرایط غرقاب نشان دادند. با توجه به اینکه در شرایط غرقاب کاربرد ماده آلی سبب افزایش شکل قابل استفاده مس جذب ویژه و کاهش مس تتمه غیر قابل استفاده گردید، به نظر می رسد کاربرد ماده آلی قبل از کاشت ممکن است به عنوان یک عملیات زراعی مناسب در خاکهای آهکی تحت کشت برنج مورد استفاده قرار گیرد. با توجه به اینکه افزودن چنین سطحی از کاه به خاک در شرایط مزرعه اقتصادی نمی باشد، بنابراین ارزیابی کاربرد سطوح کمتر ماده آلی قویا توصیه می گردد.

effect of organic matter and moisture regimes on the chemical forms of native copper in calcareous soils.

copper (cu) deficiency is common in calcareous soils of fars province. organic matter (om) and moisture regime (mr) are among the most influential factors affecting cu behavior in soils. the present experiment was a 2×2×20 factorial arranged in a completely randomized design with two wheat straw application rates (0 and 2%), two mr levels (20% moisture by weight and waterlogging) and 20 calcareous soils. the soils were incubated under laboratory conditions and chemical forms of cu were determined after 60 days of incubation. results showed that the amounts of exchangeable and water soluble cu were not detectable. specifically adsorbed cu was higher in unsaturated soils than saturated treatments. application of om under waterlogged condition had no significant effect on the amounts of cu bounds to carbonate, mnoxides, amorphous, and crystalline fe oxides. waterlogging increased the carbonate and amorphous fe oxides cu but decreased that of crystalline fe oxides. organic cu was more in waterlogged soils compared to unsaturated soils. addition of om increased organic cu but decreased residual cu under waterlogging. also, negative correlations were obtained between these two forms under waterlogging. application of om to waterlogged soils increased the specifically adsorbed cu and decreased that of residual. this demonstrates that om treatment before planting, might be considered as a useful practice for paddy fields.  due to the fact that addition of such a straw rate to soils under field condition is not economically feasible, therefore, evaluation of lower rates of om is highly recommended.