ارزیابی اثرمصرف خاکی سولفات روی و آغشته نمودن ریشه نشاء به اکسید روی بر عملکرد و ترکیب شیمیایی برنج رقم قصردشتی در شالیزارهای استان فارس

روی یکی از عناصر غذایی ضروری مورد نیاز برنج ( oryza sativa l. ) به شمار می رود. به طوری که بعد از ازت کمبود آن بیش از هر عنصر غذایی ضروری دیگر، رشد این گیاه را محدود می سازد. کمبود روی از برنجزار های سرتاسر دنیا بخصوص در خاکهای آهکی گزارش شده است. محققان روشهای مختلفی را برای پیشگیری و یا رفع کمبود آن پیشنهاد نموده اند. یکی از این روشها مصرف کود های شیمیایی حاوی روی است. با توجه به ویژگی‌های خاک  از جمله آهکی بودن خاکهای زیر کشت برنج در استان فارس و به منظور ارزیابی اثر کار برد مقادیر مختلف روی به دو روش مصرف سطحی سولفات روی و آغشته نمودن ریشه های نشاء برنج به اکسید روی بر عملکرد و ترکیب شیمیایی برنج رقم قصردشتی در شرایط مزرعه، دو آزمایش جداگانه در دو سال اجرا گردید. آزمایش ها در هر دو سال در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهارتکرار اجرا گردید. در آزمایش اول تاثیر کاربرد مصرف خاکی چهار سطح روی (0، 5، 10 و 15 کیلو گرم روی در هکتار) از منبع سولفات روی و در آزمایش دوم نیز اثرات آغشته نمودن ریشه نشاء برنج در تعلیق (سوسپانسیون) اکسید روی ( 0، 1و2 درصد) هنگام نشاء کاری به مدت نیم ساعت مطالعه گردید. نتایج نشان داد که مصرف سولفات روی در خاک در سال اول بر تعداد دانه در خوشه، درصد فسفر دانه و غلظت روی پوسته در سطح پنج درصد (5a=%) و بر عملکرد دانه و درصد پروتئین دانه در سطح یک درصد (1a=%) معنی دار بود. از طرفی در سال دوم مصرف سطوح مختلف سولفات روی در خاک بر درصد ازت، درصد پتاسیم، تعداد دانه در خوشه در سطح پنج درصد و غلظت منگنز دانه در سطح یک درصد معنی دار بود. آغشته نمودن ریشه نشاء به تعلیق اکسید روی (آزمایش دوم) در سال اول بر غلظت روی دانه و پوسته و درصد پروتئین دانه در سطح پنج درصد و درصد ازت دانه در سطح یک درصد تاثیر معنی داری داشته و در سال دوم نیز اکسید روی اثر معنی داری بر عملکرد دانه، ازت دانه، پروتئین دانه و درصد پتاسیم دانه در سطح پنج درصد داشت.تجزیه واریانس ترکیب دو سال نشان داد که اثر سولفات روی بر عملکرد دانه، تعداد دانه در خوشه، درصد ازت دانه، درصد فسفر دانه در سطح پنج و درصد پروتئین دانه در سطح یک درصد معنی داربود. بر اساس نتایج ترکیب دو سال نیز اثر اکسید روی بر وزن هزار دانه و درصد پروتئین دانه به ترتیب در سطح پنج و یک درصد معنی دار بود. بنابرین چنین به نظر می رسدکه مصرف عنصر روی در خاک های آهکی مشابه خاکهای مورد مطالعه در این بررسی ضروری است. اما در خصوص منبع کودی، روش مصرف و مقدار مصرف در خاک‌های مختلف استان فارس نیاز به تحقیقات بیشتری است.

effects of soil application of zinc sulfate and immersing of seedling roots in zinc oxide suspension on yield and chemical composition of rice (cv. ghasrodashti)

zinc deficiency in rice has been reported from all over the world, especially in calcareous soils. one of the corrective methods is application of zinc fertilizers. considering calcareous condition of paddy soils in fars province and in order to compare soil application of zinc sulfate with immersing of seedling roots in zinc oxide suspension on yield and chemical composition of rice ( cv ghasrodashti), two experiments were conducted during two years. each test was performed in the form of rcb design with four replications.. in the first experiment, the effect of soil application of znso4.7h2o was studied at the rates of 0, 5, 10 and 15 kg zn/ha, while in the second experiment, immersing for 30 minutes of seedling roots in suspension containing 0, 1 and 2 percent zinc oxide, was tested before transplanting. the results showed that application of znso4.7h2o in the first year had   significant effect (at 5% level) on the number of grain per spike, grain p content and the zn content of husk, but was highly significant effect ( at1% level) on grain protein content. in the second year, application of different rates of zinc sulfate had a significant effect (5%) on n, k and number of grain per spike but highly significant effect (1%) on mn contents of rice grain. the effect of immersing in suspension of zinc oxide in the first year of experiment had significant effect (5%) on zinc and the protein content of grain but highly significant effect (1%) on n content of grain. in the second year the effect of zinc oxide on grain yield, n, k and protein content of grain was significant (5%). the anov of 2 years data showed that the effect of znso4.7h2o on grain yield, number of grain per spike, n and p was significant (5%) but was highly significant (1%) on protein content of grain. the effect of zinc oxide on 1000 kernel weight and protein content were significant at 5 and 1% level, respectively. the final conclusion is that, application of zn in paddy fields of fars province is essential, but with regard to the fertilizer source and amounts, further study is needed.