تاثیر تلقیح گیاه برنج با دو گونه قارچ میکوریز آربوسکولار بر رشد، جذب فسفر و پتاسیم و تغییر ph ریزوسفر

همزیستی بین قارچ های میکوریزی و گونه های زراعی، بدلیل تاثیر روی رشد و جذب عناصر در گیاهان اهمیت زیادی دارد. بررسی های بسیار محدودی بر روی نقش این همزیستی در گیاهان غرقابی به ویژه برنج انجام شده است. در آزمایش اول این پژوهش، اثر تلقیح با دو گونه قارچ میکوریزا شامل glomus mosseae و glomus intraradices بر روی رشد و جذب فسفر و پتاسیم در دو رقم از گیاه برنج (oryza sativa l.) شامل رقم طارم هاشمی و فجر بررسی شده است. نتایج نشان داد که هر چند در شرایط این آزمایش، میکوریزی شدن عامل کاهش مختصر رشد اندام هوائی شد که به کافی نبودن شدت نور برای فتوسنتز نسبت داده شد، ولی رشد ریشه و جذب فسفر تحت تاثیر تلقیح با قارچ میکوریزی بصورت معنی داری تحریک گردید. دو رقم برنج از این نظر تفاوت نشان دادند، بطوریکه پاسخ مثبت به تلقیح از نظر جذب فسفر و پتاسیم، مربوط به رقم طارم هاشمی با حساسیت بیشتر به کمبود فسفر و فاقد رشد القایی در کمبود فسفر بود. در رقم فجر با حساسیت کمتر به کمبود و واجد رشد القائی ریشه در کمبود فسفر، تاثیر تلقیح با قارچ میکوریزی روی جذب فسفر و پتاسیم مثبت نبود. آزمایش دیگر با استفاده از سیستم ریزوباکس نشان داد که تلقیح با قارچ میکوریزی عامل افزایش معنی دار وزن، طول و تعداد انشعابات ریشه است. در همین آزمایش نشان داده شد که ph ریزوسفر در گیاهان تلقیح شده و دچار کمبود فسفر تا 68/1 واحد کاهش می یابد که می تواند نقش مهمی در انحلال و افزایش فراهمی عناصری مانند فسفر و روی در گیاهان رشد یافته در خاک داشته باشد. در این بررسی نشان داده شد که تاثیر مثبت همزیستی میکوریزی روی رشد و جذب عناصر به گونه قارچ، رقم گیاه و وضعیت تغذیه ای گیاه بستگی دارد. از سوی دیگر تاثیر مثبت تلقیح بر روی جذب عناصر عمدتاً به افزایش سطح جذبی و کاهش ph ریزوسفر مربوط می گردد.

impacts of inoculation with two species of arbuscular mycorrhizae on rice (oryza sativa l.) growth, phosphorus and potassium uptake and rhizosphere ph

association between am fungi and crop species is important because of effect on growth and uptake of mineral nutrients. limited studies have been undertaken on this association in waterlogged species in general and rice in particular. in this work, the effect of inoculation with two species of am fungi, namely, glomus mosseae and glomus intraradices on growth and phosphorus and potassium uptake was investigated in two cultivars of rice (oryza sativa l.) cv. tarom hashemi and fajr. in spite of a slight reduction in abovegroung growth in colonized plants, root growth and phosphorus uptake were significantly stimulated. interestingly, the positive response of growth and phosphorus uptake to colonization was observed only in tarom hashemi that had higher susceptibility to phosphorus deficiency and lacked induction of root growth under –p conditions. in another experiment using rhizobox technique, it was shown that am colonization resulted in a significant increase of weight, length and branching of roots. it was also shown that, rhizosphere ph in inoculated and pdeficient plants was lowered up to 1.68 units, could have an important role in dissolving and increasing availability of nutrients such as phosphorus and zinc in soil grown plants. it was demonstrated that, the positive effect of mycorrhizal association on growth and uptake of nutrients depends highly on am species, plant growth and nutritional status. the positive effect of inoculation is attributable to enhancement of root surface area and reduction of rhizosphere ph.