بررسی امکان استفاده از خاک فسفات غنی شده برای تامین فسفر در باغات چای

استفاده مستقیم از خاک فسفات به عنوان یکی از جایگزین های سوپر فسفات مطرح است ولی در خاک‌های آهکی به علت حلالیت ناچیز خاک فسفات چندان موثر و ثمربخش نیست، ولی کاربرد آن در خاک های اسیدی اثربخشی بیشتری دارد. با این وجود، کاربرد آن در خاک های اسیدی شمال کشور کمتر مورد توجه بوده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی امکان جایگزینی خاک فسفات با کودهای شیمیایی فسفری در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در باغ چند ساله چای واقع در لاهیجان انجام شد. تیمارها شامل: 1- شاهد (بدون کود)، 2- کود سوپرفسفات تریپل (براساس آزمون خاک)، 3- خاک فسفات (به میزانی که به اندازه کود سوپر فسفات فسفر وارد خاک نماید)، 4- کمپوست به میزان 10 تن در هکتار، 5- خاک فسفات+ باکتری های حل‌کننده فسفات 6- خاک فسفات+ قارچ های حل‌کننده فسفات(گلوموس) 7- خاک فسفات+ کمپوست(10 تن در هکتار) 8-خاک فسفات+ کمپوست (10 تن در هکتار)+ باکتری های حل‌کننده فسفات(باکتری سودوموناس) 9- خاک فسفات+ قارچ های حل‌کننده فسفات+ کمپوست (10 تن در هکتار). صفات عملکرد برگ سبز چای (غنچه و دو برگ پایینی)، غلظت فسفر، منگنز، روی، آهن، مس در برگ و خاک و نیز اسیدیته و شوری خاک اندازه‌گیری شد. تیمار باکتری+ قارچ + کمپوست + خاک فسفات بعنوان بهترین تیمار افزایش دهنده شاخص های اندازه گیری شده در مقایسه با شاهد تشخیص داده شد و این تیمار با تیمارهای کاربرد باکتریشان نداد. تیمار مذکور فسفر خاک، فسفر برگ، عملکرد، آهن برگ و روی خاک را در مقایسه با شاهد به ترتیب 35، 6، 109، 6 و 12 درصد افزایش داد. مصرف خاک فسفات به تنهایی در مقایسه با شاهد فسفر قابل جذب خاک را بطور معنی دار افزایش داد ولی بیشترین مقدار فسفر خاک با کاربرد توامان خاک فسفات همراه با کمپوست و میکروارگانیسم ها (کودزیستی،: باکتری و قارچ) حاصل شد.  از لحاظ عملکرد برگ سبز چای دو تیمار سوپر فسفات و خاک فسفات نسبت به شاهد افزایش معنی دار نشان دادند ولی هر دو در یک سطح آماری قرار داشتند، از نظر فسفر قابل جذب خاک و فسفر برگ چای، کود سوپر فسفات تریپل برتر از شاهد و خاک فسفات تنها، ظاهر شد. ولی همچنان بهترین تیمار از لحاظ سه شاخص یادشده مصرف توامان خاک فسفات، کمپوست و میکروارگانیسم ها بود.

investigating the possibility of using enriched rock phosphate to supply phosphorus in tea plantations

direct use of rock phosphate is considered as one of the alternatives to superphosphate, however, its use in acidic soils in the north of iran has received less attention.this experiment was conducted as randomized complete block design. the treatments included: 1) control, 2) triple superphosphate (tsp) fertilizer (based on soil test), 3) rock phosphate (to the extent that p addition was the same as tsp), 4) compost at the rate of 10 tons per hectare, 5) rock phosphate+phosphate solubilizing fungi, 6) rock phosphate+phosphate dissolving fungi (glomos), 7) rock phosphate + 10 tons per hectare compost, 8) rock phosphate + compost + phosphate solubilizing fungi (pseudomonas), 9) rock phosphate+phosphate solubilizing fungi +compost. the results indicated the possibility of substituing rock phosphate for tsp  in acidic soils of tea plantations, and organic matter plays an important role in better dissolution of rock phosphate by microorganisms in acidic soils. application of bacteria, fungi, and compost treatments along with rock phosphate significantly increased the yield of green tea leaves as well as soil available p, compared to the control. also, the concentration of trace elements in treatments containing compost showed a significant increase. the use of rock phosphate alone significantly increased the soil available p compared to the control, but the highest amount of soil p was obtained by simultaneous application of rock phosphate with compost and microorganisms (biofertilizers).