بررسی وابستگی میکوریزی و عملکرد دو نوع شبدر (trifolium alexandrinum وtrifolium subterraneum ) در سطوح مختلف فسفر

قارچهای اندومیکوریزی آربسکولار (am) از مهمترین همزیستهای گیاهان زراعی هستند که دارای گسترش جهانی می‌باشند. گیاهان مختلف به علت داشتن خصوصیات منحصربفرد از جمله مشخصات مرفولوژیک ریشه دارای شدت همزیستی متفاوتی با این قارچها می‌باشند به همین علت کارایی این همزیستی برای هر گیاه با دیگری متفاوت است. اهمیت این قارچها در مورد جذب عناصر غیر متحرک نظیر فسفر بارزتر می‌باشد. میزان فسفر موجود در خاک نیز با توجه به نوع گیاه دارای اثرمتفاوتی بر شدت این همزیستی می‌باشد. به منظور مقایسه تاثیرگونه گیاه و مقدار فسفر خاک بروابستگی میکوریزی شبدر، سه عامل شامل قارچ (در دو سطح، کاربرد و عدم کاربرد قارچ میکوریزی (glomus intraradices))، فسفر (درسه سطح 0 ، 5 و 25 میلی گرم فسفر بر کیلوگرم خاک از منبع kh2po4 وگونه شبدر( شبدر زیرزمینی (trifolium subterraneum) و شبدر برسیم (trifolium alexandrinum)) مورد استفاده قرار گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کاملاً تصادفی در سه تکرار به منظور تعیین وابستگی میکوریزی دوگونه شبدر، درصد کلنیزاسیون ریشه، جذب فسفر، پتاسیم و بیوماس گیاهی انجام گرفت. نتایج بدست آمده نشان دادند که طول ریشه در دو گونه شبدر تفاوت داشت و در شبدر زیرزمینی طولانی تر از شبدر برسیم بود. درصد وابستگی میکوریزی و درصد کلنیزاسیون ریشه در شبدر  t.alexandrinumبیشتر از شبدر t.subterraneum بود. ارتباط منفی بین افزایش میزان فسفر و درصد کلنیزاسیون ریشه و وابستگی میکوریزی مشاهده گردید بگونه‌ای که بیشترین درصد کلنیزاسیون ریشه در شبدر t.alexandrinum و در حالت عدم دریافت فسفر برابر 55% و کمترین درصد کلنیزاسیون ریشه در حالت دریافت 25 میلی گرم فسفر بر کیلوگرم خاک و برابر8% بود. در حضور قارچ میکوریزی و افزایش غلظت فسفر در خاک وزن خشک اندام هوایی و ریشه نسبت به تیمار شاهد افزایش قابل توجه یافت ولی در غلظت های بالای فسفر (25میلی گرم بر کیلوگرم خاک) این اختلاف ناچیز بود. همچنین در تیمارهای شاهد (بدون حضور قارچ و فسفر) وزن خشک ریشه در شبدر t.subterraneum بیشتر از شبدر t.alexandrinum بود. ارتباط معنی‌داری بین میزان پتاسیم در گیاه ومیزان فسفر مصرفی و کلنیزاسیون قارچ میکوریزی مشاهده گردید.

The Study of Mycorrhizal Dependency and Yield of Two Clovers (Trifolium alexandrinum & Trifolium subterraneum)at Phosphorus Levels

One of the most important symbioses in plants is Vesicular Arbuscular Mycorrhiza (VAM) fungus that has widespread distribution. Many plants that have special properties such as root morphologic properties have different symbiosis with VAM fungi. This symbiosis has different effects on each plant. The role of these fungi in absorption of nonmobile elements such as phosphate is more important. In a glasshouse experiment on two cultivar of clover, Trifolium alexanderinum and Trifolium subterraneum, the effects of soil applications of phosphorus fertilizer and inoculum of Glomus interraradices on the mycorrhizal colonization of roots, mycorrhizal dependency, crop yield and nutrient uptake were studied in autoclaved sterilized soil. Root length in the two cultivars was different. The applied P increased plants dry matter significantly but suppressed mycorrhizal infection. Mycorrhizal dependency and percentage of root colonization in T.alexanderium were more than those of T.subterraneum. There was a negative correlation between mycorrhizal dependency and percentage root colonization on one hand and applied phosphorus on the other. The highest root colonization occurred in zero level of phosphorus and the lowest in 25 mgkg1 phosphorus amounting to 55% and 8% respectively. With root colonization and increasing phosphorus concentration, shoot and root dry weight were increased. However at higher phosphorus concentration (25mgkg1), the increase was not significant. In control (without mycorrhiza and 0 mgPkg1 soil), dry root weight in T.subterraneum was more than T.alexanderinum. The correlation between mycorrhizal colonization and phosphorus concentration on one hand and K content in plant tissues was negative.