ارزیابی تناسب سرزمین برای کشت گندم در برخی خاک های شور جنوب استان خوزستان

پژوهش حاضر با هدف امکان‌سنجی و تعیین تناسب کیفی و کمی محصول گندم آبی در برخی اراضی شور جنوب استان خوزستان انجام گرفت. بر اساس مطالعات خاکشناسی نیمه تفصیلی منطقه، سیزده سری خاک شناسایی گردید. نیازهای فیزیولوژیک گیاه گندم با استفاده از منابع موجود تعیین و درجه بندی شدند. سپس ارزیابی کیفی و کمی تناسب اراضی به روش پارامتریک (ریشه دوم) انجام شد و در نهایت نقشه‌های مربوطه در محیط gis تهیه گردید. نتایج نشان داد که متغیرهای اقلیمی در تولید گندم محدودیتی ایجاد نمی‌کند. همچنین، کلاس‌های تناسب اراضی کیفی ازکلاس نسبتامناسب (s2) تا نامناسب (n) قرار دارد و مهمترین عوامل محدود کننده محدودیت‌های شوری (1157/4 دسی زیمنس بر متر) و قلیاییت (779/9 %)، خصوصیات فیزیکی آهک (6040%) و ویژگی‌های حاصلخیزی (اسیدیته) و خیسی خاک می‌باشند. نتایج ارزیابی کمی اراضی نیزنشان می‌دهد که 16260 هکتار معادل 57 % از اراضی موجود در منطقه برای کشت گندم در کلاس s2 (نسبتاً مناسب)و 1380 هکتار معادل 4 % در کلاس s3 (تناسب بحرانی) و 12680 هکتار معادل 37 % در کلاس n (اراضی نامناسب)قرار می‌گیرند. و نهایتاً کلاس‌های کمی واحدهای اراضی در بیشتر واحدها برای کشت گندم با کلاس کیفی تناسب اراضی تطابق دارد و یا از تناسب بالاتری برخوردارند که ناشی از مدیریت بهترکشت این محصول در منطقه است. بنابراین با توجه به اینکه قسمت اعظم منطقه مورد مطالعه دارای محدودیت شوری و قلیائیت می‌باشد لذا برای افزایش تولید و ایجاد سامانه کشاورزی پایدار، عملیات بهسازی اراضی ضروری است.

Land Suitability Assessment for Wheat in Some Saline Lands in the South of Khuzestan Province

The present study was conducted with the aim of studying the feasibility and determining the qualitative and quantitative suitability of irrigated wheat crop in some saline lands in the south of Khuzestan Province. Based on semidetailed soil studies in the region, 13 series of soils were identified. The physiological needs of the wheat plant were determined and graded using available resources. Then, qualitative and quantitative assessment of land suitability was performed by parametric method (Square root) and, finally, the relevant maps were prepared in GIS environment. The results showed that climatic variables did not limit wheat production. Also, there were qualitative land suitability classes from relatively suitable class (S2) to unsuitable (N), and the most important limiting factors were salinity limits (4.7115 dS), alkalinity (9.977%), calcium carbonate (4060%), fertility characteristics (acidity) and soil wetness. The results of quantitative land evaluation also showed that 16260 hectares equivalent to 57% of the land available in the region for wheat cultivation was in class S2 (relatively suitable), 1380 hectares (4%) in class S3 (critical suitability), and 12680 hectares (37%) in class N (unsuitable lands). According to the results, in most units, the quantitative classes of land units for wheat cultivation corresponded to the qualitative class of land suitability, or had a higher suitability due to better management of this crop in the region. Therefore, due to the fact that most of the study area had salinity and alkalinity limitations, to increase production and create a sustainable agricultural system, land improvement operations are necessary.