تغییرپذیری ویژگی های کیفی خاک در دو توده جنگل‌کاری بلند‌مازو (quercus castaneifolia) و کاج رادیاتا (pinus radiate)

ویژگی های کیفی خاک های جنگلی می تواند تحت تاثیر فعل و انفعالات پیچیده آب و هوایی، نوع خاک (سنگ بستر)، نحوه مدیریت و نوع گونه درختی دچار تغییر شود. هدف از این مطالعه بررسی تغییرپذیری ویژگی های کیفی خاک در دو توده جنگل کاری بلند مازو (quercus castaneifolia c. a. mey) و کاج رادیاتا (pinus radiate d. don) در جنگل های چوب و کاغذ استان مازندران بود. به منظور بررسی ویژگی های فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک در چهار فصل (پاییز، زمستان، بهار و تابستان) در مجموع 36 نمونه در هر توده انتخاب و مورد تجزیه قرار گرفت. ویژگی های فیزیکی (رس، سیلت، شن، رطوبت، چگالی ظاهری و آهک)، ویژگی های شیمیایی (ph، ec، نیتروژن، فسفر، کربن خاک، پتاسیمو نسبت کربن به نیتروژن) و ویژگی های زیستی خاک (تنفس خاک، زی توده  میکروبی کربن، زی توده  ریزریشه، ضریب سوخت وساز و فعالیت آنزیم اوره آز) اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که غلظت نیتروژن، فسفر و فعالیت آنزیم اوره آز در توده بلندمازو به طور معنی داری بیشتر از کاج رایاتا بود (0.01>p )؛ ولی میزان پتاسیم در توده کاج رادیاتا بیشتر بود (0.01>p ). نتایج مقایسه میانگین ها در ارتباط با تنفس خاک نشان داد که در تمام فصول میزان تنفس خاک در توده کاج رادیاتا بیشتر از بلندمازو است ولی این اختلاف تنها در تابستان از لحاظ آماری معنی داری بود (0.01>p ). ویژگی هایی مانند کربن خاک، زی توده  میکروبیکربن و ریزریشه، نسبت کربن به نیتروژن و ضریب سوخت و ساز در تمام فصول در توده کاج رادیاتا به طور معنی داری  بیشتر از توده بلندمازو بود (0.01>p ). نتایج این مطالعه نشان می دهد که در بخش ویژگی های نیتروژن خاک، توده بلندمازو، ولی در رابطه با ویژگی های کربن خاک توده کاج رادیاتا مقادیر بیشتری را به خود اختصاص داده اند. در مجموع نتیجه کاربردی این تحقیق نشان داد که برای احیای خاک های فقیرعرصه های جنگلی تخریب یافته ، کاشت گونه های درختی با توانایی بالای تقویت خاک، مورد نیاز است.بنا بر این، به منظور بهبود خاک در عرصه های آسیب دیده، کاشت گونه بلندمازو در جنگل های شمال ایران مرجح به نظر می رسد.

Variability of Soil Quality Characteristics in Oak (Quercus castaneifolia) and Monterrey Pine (Pinus radiata) Plantations

The qualitative characteristics of forest soils can change under the influence of complex climatic interactions, soil type, management type, and tree species type. The aim of this study was to investigate the variability of soil quality characteristics in two forest plantations of Quercus castaneifolia C. A. Mey and Pinus radiate D. Don in Wood and PaperForests of Mazandaran Province. In both stands, 36 samples were randomly selected for determination of soil physical characteristics, in one season (autumn), and chemical and biological characteristics, in four seasons (autumn, winter, spring and summer). Physical characteristics (clay, silt, sand, moisture, bulk density and lime), chemical characteristics (pH, EC, nitrogen, phosphorus, potassium, carbon to nitrogenratio) and soil biology (soil respiration, microbial biomass carbon, fine root biomass, metabolic rate, and urease enzyme activity) were measured. The results of this study showed that the concentration of nitrogen, phosphorus and enzyme urease activity in oak stands was significantly higher than pine stand (p < /span><0.01), but potassium concentrations were significantly (p < /span><0.01) higher in the pine stand. In all seasons, the rate of soil respiration in the pine stand was higher than in the oak, but this difference was only significant in summer (p <0.05). Characteristics such as carbon to nitrogen ratio, soil carbon, microbial biomass carbon, fine root biomass, and metabolic coefficient were significantly higher in pine stand than in oak in all seasons (p <0.01). The results of this study showed that, in the nitrogen cycle, the oak stand, but in relation to the carbon cycle and global warming, the pine stand had more effects on the soil characteristics. Overall, the practical results of this study suggest that, to improve soil conditions in the degraded forestlands in northern parts of Iran, plantation of oak species is preferred.