بررسی و مقایسه اثر منابع و روش‌های مختلف کاربرد نیتروژن بر راندمان مصرف نیتروژن برنج رقم هاشمی

به منظور دستیابی به رهیافتی موثر در ارتقای راندمان مصرف کود نیتروژن برنج رقم هاشمی، آزمایشی بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 13 تیمار و سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی معاونت موسسه تحقیقات برنج کشور در مازندران (آمل) در سال‌های 1394 و 1395 اجرا شد. تیمارهای آزمایش عبارت بودند از: n0: شاهد (بدون مصرف نیتروژن)، n1: مصرف تقسیطی 55.2 کیلوگرم نیتروژن در هکتار از منبع اوره، n2)، (n3، n4)، (n5 و n6)، (n7 مصرف 55.2 و 27.6 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به ترتیب از منابع اوره با پوشش گوگردی، اوره سوپرگرانوله و سولفات آمونیوم و n8: استفاده از نانوکود نیتروژن+ 27.6 کیلوگرم نیتروژن در هکتار از منبع اوره و n9، n10 و n11 به ترتیب استفاده از باکتری آزوسپیریلیوم، ازتوباکتر و آزوسپیریلیوم + ازتوباکتر هر کدام همراه با 27.6 کیلوگرم نیتروژن در هکتار از منبع اوره و n12: مصرف کود عرف زارع (مصرف 55.2 کیلوگرم نیتروژن در هکتار از منبع اوره تماماً قبل از نشاکاری). نتایج آزمایش نشان داد که اثر تیمارها روی صفات مورد اندازه‌گیری به جز محتوای نیتروژن کاه موجب تفاوت معنی‌دار در سطح احتمال پنج درصد شده است. بیشترین عملکرد شلتوک از مصرف 55.2 کیلوگرم در هکتار نیتروژن از منبع سولفات آمونیوم (n6) بدست آمد. عملکرد تیمار n5 (جایگذاری عمقی 27.6 کیلوگرم در هکتار کود اوره سوپرگرانوله) از نظر آماری با تیمار دارای بیشترین عملکرد شلتوک (n6) اختلاف معنی دار نداشت. بیشترین بهره‌وری نسبی، راندمان زراعی و راندمان بازیافت به تیمار n5 و بیشترین مقادیر راندمان فیزیولوژیک و راندمان داخلی به تیمار n10 اختصاص داشت. بیشترین میزان جذب نیتروژن ) 119.5 کیلوگرم در هکتار( از تیمار n4 بدست آمد. تیمار n5 در مقایسه با تیمار مصرف کود عرف زارع (n12) ضمن صرفه‌جویی 50% در مصرف کود نیتروژن، باعث افزایش 4.6% در عملکرد شلتوک و 59.4% راندمان بازیافت شد. براساس نتایج، مزیت نسبی جایگذاری عمقی کود اوره سوپرگرانوله در افزایش راندمان کود از طریق افزایش میزان جذب نیتروژن و جلوگیری از اتلاف نیتروژن نسبت به سایر منابع تامین‌کننده نیتروژن بیشتر بود.

Evaluation and Comparison of the Effects of Different Application Methods and Sources of Nitrogen on Nitrogen Use Efficiency of Hashemi Rice Variety

In order to achieve an effective approach to improve nitrogen use efficiency in rice, a field experiment was conducted based on randomized complete block design with three replications and 13 treatments on a local rice variety, namely, Hashemi, in Rice Research Institute of Iran (Amol) during 2015 and 2016. The treatments included: N0: no N, N1: split application of 55.2 kg ha1 N from source of urea (recommended for Hashemi variety), (N2, N3), (N4, N5) and (N6, N7) application of 55.2 and 27.6 kg ha1 N from SCU, USG and AS sources, respectively; N8: application of nitrogen  nanofertilizer; N9, N10 and N11: application of Azospirillium, Azotobacter, and Azospirillium + Azotobacter. In addition to the mentioned sources, in N8 to N11 treatments, 27.6 kg ha1 N from urea was used. N12: Farmers’ fertilizer practice (Pre planting application of 55.2 kg ha1 N from urea). Results of the experiment showed that the effect of treatments on the measured traits, except nitrogen content of straw, caused a significant (p<0.05) difference. The highest grain yield was obtained from N6 (4542 kg ha1). The performance of N5 (deep placement of 27.6 kg ha1 Nfrom source of USG) was not significantly different from the treatment with the highest grain yield (N6). The highest amount of PFP, AEN and REN was obtained from N5 treatment and the highest PEN and IEN[H1]  was obtained from N10. N5 increased grain yield by 4.6% and recovery efficiency by 59.4% in compared to N12. The highest amount of N uptake (119.5 kg ha1) was obtained from N4 treatment. Based on the results, it could be concluded that the deep placement of USG fertilizer has relative advantage compared to other N supplying sources because of enhanced amount of N uptake and reduced N losses. [H1]Please define these symbols.