اثر سطوح مختلف شوری آب آبیاری و فسفر بر برخی خصوصیات خاک و گیاه کینوا

یکی از راه‌های استفاده و بهره برداری از آب واراضی شور استفاده از ارقام متحمل به شوری مانند گیاه کینوا است. مدیریت عناصر غذایی مانند فسفر در خاک‌های شور می‌تواند اثرات منفی شوری بر رشد و عملکرد گیاهان را کاهش دهد. به‌منظور بررسی تاثیر سطوح شوری و فسفر بر برخی ویژگی‌های گیاه کینوا در شرایط گلخانه‌ای آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار صورت پذیرفت. تیمارهای آزمایش شامل شوری آب آبیاری در شش سطح: شاهد (0.7)، 3، 6، 9، 12 و 15دسی زیمنس بر متر و فسفر از طریق اضافه کردن به خاک از منبع سوپر فسفات تریپل در چهار سطح، 0، 50، 100، 200 کیلوگرم در هکتار (معادل 0.01، 0.02 و 0.04 گرم فسفر در گلدان) بود. نتایج نشان داد با افزایش شوری آب آبیاری تا 15 دسی زیمنس بر متر (معادل شوری نهایی عصاره اشباع خاک 30.44 دسی زیمس بر متر)، ارتفاع گیاه 18.65% و طول پانیکول 52.4 درصد کاهش، هدایت الکتریکی عصاره اشباع خاک 218.72 دسی زیمنس بر متر بود و غلظت سدیم در گیاه 18.5 درصد افزایش یافت. با افزایش فسفر به خاک تا سطح 100 کیلوگرم بر هکتار ارتفاع گیاه در مقایسه با شاهد 12.3%، طول پانیکول 8.79% و غلظت فسفر در اندام هوایی گیاه 12.5 درصد افزایش یافت. نتیجه حاصل از مقایسه میانگین اثر متقابل شوری آب آبیاری و فسفر بر ارتفاع گیاه نشان داد که در تمام سطوح فسفر، شوری 3 دسی زیمنس بر متر باعث ایجاد بیشترین ارتفاع گیاه شد که در مقایسه با شاهد 15.09 درصد افزایش یافت. افزودن فسفر تا سطح 100 کیلوگرم سوپرفسفات تریپل در هکتار باعث کاهش اثر تنش شوری در گیاه شد اما در 200 کیلوگرم اثرات شوری را تشدید کرد و منجر به تشدید کاهش ارتفاع گیاه و طول پانیکول شد. بیشترین غلظت فسفر در سطح 100 کیلوگرم در هکتار فسفر و شوری 15 دسی زیمنس بر متر مشاهده شد که در مقایسه با شاهد 80.92 درصد افزایش یافت. بر اساس نتایج به دست آمده کینوا می‌تواند انتخاب بسیار مناسبی برای زمین‌های شور و کم بازده باشد.

Effect of Different Levels of Irrigation Water Salinity and Phosphorus on Some Properties of Soil and Quinoa Plant

One of the ways to use and exploit saline lands and water is to use salinity resistant cultivars, such as Quinoa plant. Managing nutrients such as phosphorus in saline soils can reduce the negative effects of salinity on plant growth and yield. In order to investigate the effect of irrigation water salinity (ECW) and phosphorus levels on some of the characteristics of Quinoa plant in greenhouse conditions, a factorial experiment was conducted in a completely randomized design with three replications. The treatments consisted of ECW  at six levels: control (0.7), 3, 6, 9, 12, and 15 dSm1, and phosphorus was added to the soil from the source of triple superphosphate at four levels, 0, 50, 100, 200 kg per hectare (equivalent to 0, 0.01, 0.02 and 0.04 grams of phosphorus in the pot  from source of triple superphosphate). The results showed that with increasing ECW up to 15 dS m1 (equivalent to ECe= 30.44 dSm1), plant height decreased by 18.65% and panicle length by 52.4%. ECe reached 182.72 dSm1 and sodium concentration in plant increased by 18.5%, compared with the control. Increasing phosphorus application to the soil up to 100 kg/ha increased plant height by 12.3%, panicle length by 8.8%, and phosphorus concentration ​​in plant aerial parts by 12.5%, compared to the control. Comparison of the average interactions between salinity of irrigation water and phosphorus on plant height showed that salinity of 3 dS/m, at all levels of phosphorus, increased the plant height by 15.1%, in comparison with the control. Adding phosphorus up to 100 kg triplesuper phosphate per hectare reduced the effect of salinity stress in the plant, but at 200 kg it exacerbated the effects of salinity and led to a sharp decrease in plant height and panicle length. The highest concentration of phosphorus was observed at 100 kg/ha phosphorus and 15 dS/m salinity, which increased by 92.9% compared to the control. Based on the results, quinoa can be a very good choice for saline and lowyielding lands.