بررسی تاثیر کاه و کلش گندم بر هدررفت خاک ناشی از فرسایش شیاری در ردیف‌های کشت در مراحل مختلف رشد گندم دیم

کشتزارهای دیم واقع در اراضی شیبدار تحت انواع فرسایش آبی به ویژه فرسایش شیاری قرار دارند. شدت فرسایش شیاری در مراحل مختلف رشد گیاه تغییر پیدا میکند. این پژوهش به منظور بررسی تاثیر کاه و کلش گندم بر مقدار هدررفت خاک ناشی از فرسایش شیاری در مراحل رشد گندم دیم انجام گرفت. آزمایش صحرایی در کشتزار دیم با شیب 10درصد با هفت سطح کاه و کلش گندم (صفر، 125 ،100 ،75 ،50 ،25و 150درصد پوشش سطح) در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. زمین به موازات شیب شخم زده شد و مقادیر مختلف کاه و کلش بهطور جداگانه با خاک مخلوط شدند. مصرف مالچ در تیمار 100درصد برابر با 5.0کیلوگرم در هر متر مربع بود. شیارهایی مستقیم به عرض 20سانتیمتر و به طول 10متر در سه تکرار برای هر سطح مالچ به وسیله دستگاه کشت مشابه با جویچه های کشت گندم دیم ایجاد شد. فرسایش شیاری در پنج مرحله رشد گندم (کاشت، سبز شدن، پنجه زنی، ساقه روی و خوشه دهی) با استفاده از جریانی با دبی 2 لیتر بر دقیقه اندازه گیری شد. هدررفت خاک ناشی ازفرسایش شیاری در تیمارهای مصرف کاه و کلش تحت تاثیر مرحله رشد گندم قرار گرفت (p<05.0). هدررفت خاک ناشی از فرسایش شیاری در تیمار 100درصد مصرف کاه و کلش در تمام مراحل رشد کمترین بود و به طور متوسط به اندازه 79درصد کمتر از تیمار شاهد بود. بین تیمار 100درصد کاه و کلش گندم با سطوح بالاتر کاه و کلش (125و 150درصد پوشش سطح) تفاوتی معنی دار از نظر شدت فرسایش شیاری یافت نشد. در هر هفت سطح کاه و کلش گندم مرحله سبز شدن حساسترین مرحله رشد بین کل مراحل رشد به فرسایش شیاری بود. این نتیجه به دلیل ضعف پوشش گیاهی و رطوبت بالای خاک در این مرحله بود. در این مرحله از رشد مصرف 100درصد کاه و کلش معادل با 5تن در هکتار منجر به کاهش حدود 71درصد فرسایش شیاری (009.0گرم بر متر مربع بر ثانیه یا 34.0تن درهکتار در هر رخداد باران یک ساعتی) در جویچه های کشت شد.