پهنه‌بندی شوری اراضی منطقه شمال دشت یزد-اردکان با استفاده از داده‌های دستگاه القای الکترومغناطیسی و مدل‌سازی با نرم افزار esap

افزایش خشکی در سال های اخیر منجر به کاهش سرعت آستانه باد برای برداشت ذرات گرد و غبار از سطح خاک مناطق خشک شده است. انباشت نمک ها در سطح خاک به دلیل کمی بارش و تبخیر زیاد، سبب متلاشی شدن خاکدانه ها می شود. ذرات نمک به همراه ذرات خاک توسط باد برداشته شده و پس از طی مسافتی فرو می نشینند. اگر منطقه هدف اراضی کشاورزی باشد گرد و غبار حاوی نمک منجر به انتقال نمک به اراضی مزبور شده و باعث کاهش محصول می شود. در این پژوهش، به منظور تهیه سریع نقشه شوری خاک سطحی (300 سانتی متر) در محدوده اراضی شمال دشت یزداردکان از دستگاه القای الکترومغناطیس em38 در حالت افقی استفاده شد. همچنین برای تعیین تعداد و محل های نمونه برداری خاک به منظور تعیین مدل رگرسیونی و تهیه نقشه الگوی شوری منطقه، بسته نرم افزاری esap95 2.35r به کار گرفته شد. با انتقال داده های em38 به برنامه esap-rssd این نرم افزار، تعداد استاندارد و محل نمونه برداری خاک برای 12 نقطه مشخص گردید. پس از آن با استفاده از برنامه esap-calibrate به منظور تعیین شوری خاک محدوده مورد بررسی با بهره گیری از داده های آزمایشگاهی هدایت الکتریکی عصاره اشباع (ece)، درصد اشباع (sp) و درصد رطوبت وزنی (wc)، مدل رگرسیونی خطی چندگانه (mlr) ایجاد گردید. نتایج نشان داد مدل رگرسیونی پیشنهادی نرم افزار با ضریب تبیین 0.37 و میانگین ریشه مربعات خطا 80.55، شوری خاک سطحی از قرائت های دستگاه em38 را مدل سازی کرده است. نتایج استفاده از برنامه esap-saltmapper سطحی نشان داد که مناطق واقع در جنوب شرق منطقه مورد مطالعه دارای شوری بیشتری بوده و امکان برداشت نمک توسط باد در آنجا بیشتر است. نتایج همچنین نشان داد لازم است استفاده از دستگاه em38 در اراضی همگن و دارای رطوبت استاندارد در حد ظرفیت مزرعه انجام شود و می توان از طریق نرم افزار esap نقشه شوری اراضی را تهیه نمود.

Mapping Soil Salinity of the Northern Region of YazdArdakan Plain Using EM38 Instrument and ESAP Modeling Software

Increasing aridity caused by the drought phenomenon in recent years has led to a decrease in the threshold wind speed for removing dust particles from the soil surface of arid areas. The accumulation of salts on the surface of the soil, due to low precipitation and high evaporation, causes disintegration of the aggregates. Salt particles along with the soil particles are removed by wind and they fall over a distance. If the target area is agricultural land, dust containing salt results in the transfer of salt to the affected area, which leads to a decrease in the yield of the crops. In this research, EM38 electromagnetic induction instrument was used in horizontal orientation in order to provide a cheap and fast map for surface soil salinity (030 cm) in the area that are sensitive to wind erosion in northern YazdArdakan plain. The ESAP95 2.35R Software package was also used to determine the number and location of soil samples in order to determine the regression model and to prepare a map of the salinity pattern in the area. With the transfer of EM38 data to the ESAPRSSD program, the standard number and soil sampling points for 12 sites were identified. Subsequently, a Multiple Linear Regression model (MLR) was developed using ESAPCalibrate and using Electrical Conductivity data of the saturated extract (ECe), saturation percentage (SP) and percentage of water content (WC). The results showed that the proposed regression model could model the soil surface salinity from EM38 readings with a determination coefficient (R2) of 0.37 and Root Mean Square Error (RMSE) of 80.55. The results of using the ESAPSaltMapper program for mapping soil surface salinity showed that the southeast of the study area had higher salinity and the possibility of harvesting salt by the wind was much higher. The results also showed that the use of the EM38 device should be made in areas with homogeneous and standardized moisture at field capacity level and ESAP software can be used to map soil salinity.