بررسی اجمالی غلظت نیترات در برخی سبزی و صیفی تولیدی استان زنجان

نیترات، آنیونی است که ممکن است به نیتریت تغییر شکل داده و با آمین ها و آمیدها برای تشکیل ترکیبات نیتروزآمین واکنش نشان دهد. این ترکیبات، به افزایش احتمال ابتلا به سرطان معده منجر می شوند. پژوهش حاضر با هدف تعیین غلظت نیترات در برخی سبزیجات استان زنجان اجرا گردید. این مطالعه توصیفی-مقطعی با نمونه برداری به صورت تصادفی در فصل برداشت و در دو سال (94-1393)، روی 614 نمونه از 23 نوع از سبزیجات متفاوت تولیدی (تره، برگ چغندر، جعفری، شاهی، اسفناج، شوید، کرفس، گشنیز، شنبلیله، ریحان، نعناع، مرزه، برگ ترب، هندوانه، خربزه، گوجه فرنگی، خیار، سیب زمینی، پیاز، سیر، تربچه، نخودفرنگی و باقلا) انجام گردید. غلظت نیترات در نمونه های سبزیجات و آب آبیاری، به روش اسپکتروفتومتری تعیین شد و تجزیه و تحلیل آماری با نرم افزار spss و sas انجام شد. نتایج به دست آمده، اختلاف معنی داری (p≤0.001) بین میانگین غلظت نیترات در سبزیجات برگی با دیگر گروه سبزیجات ( غده ای، جالیزی و دانه ای) نشان داد. از بین سبزیجات برگی تحت مطالعه، بیشترین میانگین غلظت نیترات به ترتیب درسبزیجات شاهی، اسفناج و شوید،689.3، 368 و 317.5 میلی گرم در کیلوگرم وزن تر به دست آمد. به طور کلی، میانگین غلظت نیترات در همه ی نمونه ها در دو سال این پژوهش، کمتر از حد استاندارد ملی ایران (1392) بود.

Overview of Nitrate Concentration in Some Vegetables Produced in Zanjan Province

Nitrate is an anion that may be transformed to nitrite, which reacts with amines and amides to produce Nnitroze compounds. These compounds increase the risk of gastric cancer. The purpose of this study was to determine the concentration of nitrate in some vegetables in Zanjan province. This descriptive crosssectional study was conducted randomly in two harvest years (201415) on 614 samples of 23 kinds of different cultivated vegetables including Allium cepa L,  vulgaris subsp, Petroselinum crispum, Lepidium sativum, Spinacia  oleracea, Anethum graveolens, Apium graveolens, Coriandrum sativum, Trigonella foenumgraecum, Ocimum basilicum, Mentha piperata, Summer savoury, Raphanus sativus(leaves),watermelon, melon, tomato, cucumber, potato, onion, garlic, radish, green peas, and broad bean. Concentration of nitrate in vegetables and irrigation water samples were determined by spectrophotometric method and data was analyzed using SPSS and SAS software. The results showed significant (p≤0.001) differences between the mean concentration of nitrate in leafy vegetables and other vegetables groups (tubers, cucurbits and seed vegetables). Among the leafy vegetables studied, the highest average nitrate concentration was found in Lepidium sativum, Spinacia oleracea, and Anethum graveolens, equal to 689.3, 368, and 317.5 mg.kg1 fresh weight, respectively. In general, the average nitrate concentration in all samples in the two study years was less than the National Sandards of Iran (2013).