تحلیل انتقادی راهکارهای برون‌رفت از تعارض روایات تاویلی قصه حضرت آدم علیه‌السلام با ظاهر قرآن

برخی احادیث منقول از امامان معصوم(ع) در ذیل آیات قصه آدم ع) ناظر بر تاویل آیات هستند. در نگاه نخست، به نظر میرسد که این تاویلات، با معنای ظاهری الفاظ آیات،معارض اند. این پژوهش راهکارهای برون رفت از این تعارض بدوی را از میان رویکردهای مختلف تفسیری استخراج نموده و با روش توصیفی تحلیلی و انتقادی این راهکارها را بررسی کرده و به این نتایج دست یافته است: 1 ) راهکار دیدگاه بطنی نگری به دلیل صرف نظر کردن از ظاهر قرآن و استناد بی ضابطه به روایات تاویلی نمی تواند گزینه مناسبی برای این برون رفت باشد؛ 2 ) راهکار نمادانگاری هم الفاظ قرآن را پوسته ای برای معنای تاویلی در روایت در نظر می گیرد که علاوه بر این که واقعیت قصه را نفی می کند، به دلیل اصالت دادن به تاویل وارد در روایت به اعتبار سنجی روایات از طریق مطابقت با ظاهر قرآن کمکی نمی کند؛ 3) با استفاد از روش جری و تطبیق و بهره گیری از قاعد تطبیق مفهوم بر مصادیق متعدد، در روایات تاویلی اسمای تعلیمی، کلمات القایى، عهد آدم (ع)، شجره ممنوعه و هدایت امکان رفع تعارض وجود دارد و روایت نمایان شدن ابلیس در آرواره مار از اسرائیلیاتی است که از تورات وارد کتاب های تفسیری ما گشته است.